28 dagen cyclus: enjoy the ride

Menstruatie, ovulatie, cyclus, eisprong: deze termen klinken je waarschijnlijk bekend in de oren. Maar weet je precies wat er in jouw lichaam gebeurt wanneer jij ongesteld bent? En op welk moment je het vruchtbaarst bent? Dit is de 28 dagen cyclus: enjoy the ride!

Wat is een menstruatiecyclus eigenlijk?

Tijdens de vruchtbare periode van een menstruerend persoon – tussen de eerste menstruatie tot aan de menopauze – zorgt het lichaam ervoor dat dat jij maandelijks zwanger kunt worden. Dit doet je lichaam door een follikel  – een eicel met de omringende cellen – te rijpen. Daarnaast verdikken de vrijkomende hormonen de wand van jouw baarmoeder, waar de eventueel bevruchte eicel zich in kan nestelen. Wordt de eicel niet bevrucht? Dan breekt je lichaam deze voorbereide wand weer af. Dit is het slijm en bloed dat wordt afgestoten tijdens de menstruatie. Het gehele proces heet je menstruatiecyclus.

Geboren met een miljoen eicellen

De eicellen in het lichaam van een vrouw worden al in de baarmoeder gevormd. Als iemand 20 weken zwanger is van een vrouwelijke foetus, dan heeft die foetus zo’n zeven miljoen follikels. Bij de geboorte zijn er nog ongeveer één miljoen follikels – of eiblaasjes – over. Tegen de tijd dat een meisje voor het eerst ongesteld wordt – gemiddeld tussen de 11 en 14 jaar – zitten er nog zo’n 400.000 follikels in haar eierstokken.

Gemiddelde cyclus van 28 dagen

Over het algemeen duurt een menstruatiecyclus 28 dagen. Geen één lichaam is hetzelfde en daarom worden cyclussen die tussen de 25 en 35 dagen duren ook gezien als normaal. Hieronder lees je stap voor stap hoe de fases van jouw cyclus eruit zien. Je nieuwe cyclus begint op de eerste dag van jouw menstruatie.

De folliculaire fase van je cyclus: het groeien en springen van de eicel

Het hormoon FSH (follikel stimulerend hormoon) zorgt voor de groei van enkele follikels aan één van de twee eierstokken. Vrouwen die een vruchtbaarheidsbehandeling ondergaan, krijgen daarom ook extra FSH toegediend. Door de groei van de follikels stijgt het oestroegeenniveau in jouw lichaam. In welke eierstok de follikels groeien is bij toeval bepaald. De follikel die het snelst groeit zal als eerste springen. Dit noemen we de ovulatie of eisprong. De rijping van een follikel duurt bij (jonge) tieners ongeveer tussen de 21 en 45 dagen. Bij volwassen vrouwen duurt het rijpingsproces tussen de 21 en 35 dagen.

”Door de groei van de follikels stijgt het oestroegeenniveau in jouw lichaam.”

De eisprong vindt plaats in het midden van de menstruatiecyclus, als de grootste follikel ongeveer 17 tot 20 millimeter groot is. Zo’n 36 tot 48 uur na het bereiken van dit formaat laat de eicel los. Deze komt terecht in de buikholte, waarna hij als het ware door de uiteinden van één van de eileiders naar binnen wordt gehaald. Via de eileider komt de eicel uiteindelijk in de baarmoeder terecht. Hier kan de eicel bevrucht worden door een zaadcel. Gemiddeld duurt een eisprong één tot twee dagen en vaak is dit rond de 14e dag van de cyclus. Dit is het moment dat jij het meest vruchtbaarst bent. Onthoud goed dat zaadcellen vijf dagen kunnen overleven in je lichaam. Jij kunt dus zwanger worden als je een paar dagen voor jouw eisprong onbeschermde seks hebt.

Lees ook: Ben je aantrekkelijker tijdens je eisprong?

De luteale fase van je cyclus: van het prepareren van de baarmoeder tot jouw menstruatie

De luteale fase begint nadat de follikel is gesprongen en de eicel is verdwenen. De vorm verandert naar een zogenaamd geel lichaam. Dit produceert progesteron, wat er samen met oestrogeen voor zorgt dat de baarmoederwand klaar wordt gemaakt voor een zwangerschap. Het slijmvlies wordt dikker. Tijdens deze fase, die gemiddeld 12 tot 14 dagen duurt, kun jij last krijgen van premenstrueel syndroom (PMS). Je kunt je dan bijvoorbeeld triest of humeurig voelen. Sommige mensen krijgen last van hoofdpijn, vermoeidheid of pijnlijke borsten. Overigens heeft lang niet elk menstruerend persoon hier last van. Naar schatting is dit maar zo’n 5%.

Menstruatie

Als het geel lichaampje niet wordt ondersteund door het zwangerschapshormoon hCG, dan stopt het met de hormoonproductie. Dit zorgt voor een afbraak van de extra dikke laag baarmoederslijmvlies. Dit slijm en de onbevruchte eicel wordt afgestoten. Hierdoor krijg jij een bloeding: je menstruatie. Gemiddeld duurt de menstruatie drie tot zeven dagen.

Lees ook: Ecovriendelijke en organische menstruatieproducten

Zwangerschap

Als je zwanger bent, dan produceert jouw lichaam het hormoon hCG, wat we hierboven al even noemden. Meestal krijg jij hierdoor geen menstruatie meer. Het is wel mogelijk dat je in het begin van je zwangerschap nog een beetje bloed verliest.

Ovulatie berekenen

Probeer jij zwanger te worden en wil je graag berekenen wanneer jij vruchtbaar bent? Je kunt dan onder andere gebruik maken van calculators op internet, zoals de ovulatiecalculator van Clearblue, of apps die speciaal daarvoor zijn ontwikkeld. Hierin vul jij in hoe lang je cyclus duurt en wanneer je laatste menstruatie is begonnen. Het is dus wel belangrijk om deze gegevens bij te houden. Het is ook mogelijk om een ovulatietest te gebruiken. Deze kun je kopen van verschillende aanbieders die ook zwangerschapstesten maken, zoals Clearblue, Sensitest, Kruidvat of Etos.

Verminderde vruchtbaarheid

Omdat jij je eicellen al hebt sinds je nog in de baarmoeder zat, worden jouw eicellen steeds ouder. Dit zorgt voor een verminderde vruchtbaarheid naarmate je ouder wordt. Gemiddeld gezien heeft een vrouw van 20 maar 20% afwijkende eicellen. Als zij 40 is, dan zijn 80% van de eicellen al afwijkend. Hierdoor is de kans minder groot om zwanger te worden en stijgt de kans op miskramen ook.

Eén- en twee-eiige tweeling

Soms komt het voor dat tweede rijpe eicel vrijkomt en wordt bevrucht. Dit kan leiden tot een zwangerschap van een twee-eiige tweeling. Bij een eeneiige tweeling splitst de bevruchte eicel zich vlak na de bevruchting in tweeën.

Afwijkingen in de menstruatiecyclus

Lang niet elke vrouw heeft een regelmatige menstruatie. Zo spreekt de wetenschap van amenorroe als iemand geen menstruatie heeft gedurende zes maanden. Bij oligomenorroe heeft iemand een cyclus die langer duurt dan 35 dagen, maar korter dan zes maanden.

Vrouwen met PCOS (Polycysteus Ovarium Syndroom) hebben last van kleine follikels in de eierstok, die moeilijk groeien en ovuleren. Deze onderontwikkelde follikels worden cysten genoemd. Door de verminderde of uitblijvende eisprong is een vrouw met PCOS vaak verminderd vruchtbaar. Het is de meest voorkomende hormonale afwijking bij vrouwen: naar schatting 5 tot 10% heeft hier in meer of mindere mate last van.

Bij 20 tot 25% van de vrouwen die zwanger proberen te worden, wordt anovulatie vastgesteld. Dit is het compleet ontbreken van de ovulatie. Vrouwen kunnen nog steeds menstrueren.

Sommige vrouwen hebben meer kans op afwijkingen, bijvoorbeeld sporters en personen met anorexia, morbide obesitas of endometriose en vrouwen die borstvoeding geven.

Heb jij een vraag over de 28 dagen cyclys? Laat het ons weten in de reacties 📩