Testen op corona is normaal, maar testen op soa’s?

We testen voor we naar een festival mogen, voordat we op vakantie gaan en als we klachten hebben: de coronatest is op dit moment niet weg te denken. Maar hoe zit dat eigenlijk met het testen op soa’s? Hoe zit het met jouw seksuele gezondheid?

Testen op soa’s

Testen op soa’s doe je uiteraard om te ontdekken of jij een seksueel overdraagbare aandoening hebt. Er zijn veel verschillende soorten soa’s, die soms meteen en soms pas later klachten geven. En soms zelfs helemaal niet. Door een test te doen weet je of jij een soa hebt die behandeld moet worden.

Waarom laten testen op soa’s?

In Nederland worden zo’n honderdduizend mensen per jaar geinfecteerd met een soa. Sommigen kunnen verstrekkende gevolgen hebben als ze niet worden behandeld. Zo kan je als vrouw bijvoorbeeld onvruchtbaar worden als je onbehandelde chlamydia hebt. Gelukkig is die kans klein, maar hij bestaat wel. En als je met hepatitis B besmet raakt, dan kun je wel een half jaar last hebben van klachten en daarna nog eens maanden moe blijven. Onbehandelde syfilis kan ook ernstige klachten veroorzaken na jaren, zoals beschadigingen aan ruggenmerg, botten, hersenen en het hart.

In deze tijd van testen is het goed om je seksuele gezondheid eens onder de loep te nemen. Waarom testen we wel op Covid voor we op reis gaan, maar niet op soa’s, terwijl je niet vies bent van een onenightstand? Het feit is dat je onbewust mensen kunt besmetten als jij jezelf niet laat testen en vervolgens onbeschermde seks hebt. Daarnaast heb je zelf natuurlijk ook last van de klachten waar je graag zo snel mogelijk vanaf wilt.

Lees ook: Biologische, organische en veganistische condooms

Moet ik een soatest doen?

Wanneer moet je je nou laten testen op een soa? Er zijn verschillende redenen om een soatest te doen.

Onveilige seks

Heb je onveilige seks (gehad)? Dan is het slim om je te laten testen. Dit geldt niet alleen voor een onenightstand met een onbekende partner, maar ook als je bijvoorbeeld onveilig seks hebt met een vaste partner en je niet zeker weet of diegene alleen met jou naar bed gaat.

Omdat je zonder condooms wilt gaan vrijen

De meeste mensen zijn condooms liever kwijt dan rijk. Gebruik je een andere vorm van anticonceptie en willen jullie als koppel ook graag van de condooms af? Dan is het slim om allebei getest te worden. Zo weten jullie dat jullie veilig zonder condoom seks kunnen hebben.

Als je bent gewaarschuwd door een partner of via de GGD

Je kunt sekspartners via de GGD (anoniem) waarschuwen dat je een soa hebt. En dat betekent ook dat je zelf zo’n smsje kunt krijgen. Laat je testen, want als je wordt gewaarschuwd dan heeft één van je sekspartners een soa opgelopen en heb jij het misschien ook.

Testen op soa’s als je klachten hebt

Pijn of een branderig gevoel bij het plassen, bloed en/of slijm bij de ontlasting, meer/anders gekleurde en geurende afscheiding, buikpijn, jeuk aan de anus of zere testikels: allemaal klachten die kunnen duiden op een soa. Heb je enkele weken of maanden voor je klachten kreeg onveilige seks gehad? Dan is het verstandig om je te laten testen.

Meest voorkomende soa’s in Nederland:

• Chlamydia: is de meest voorkomende soa bij heteroseksuele jongeren. Zo’n zestigduizend mensen krijgen elk jaar de diagnose chlamydia. Bij deze soa hoef je niet per se klachten te krijgen.
• Genitale wratten: dit zijn wratjes op je geslachtsorganen. Deze soa staat op de tweede plek van meestvoorkomende soa’s in Nederland. Vaak is behandeling niet nodig.
• Gonnoroe: komt het meest voor onder homoseksuele mannen. Bij mannen komt er vaak vocht uit de penis, daarom wordt het ook wel een druiper genoemd.
• Herpes: bij deze soa kun je blaasjes of zweertjes krijgen. Dit virus blijft in je lichaam, dus de blaasjes kunnen laten weer terugkomen, bijvoorbeeld als je weerstand lager is door ziekte of stress.
• Syfilis: komt vaak voor onder homoseksuele mannen. Je kunt last krijgen van zweertjes en opgezette klieren. Onbehandelde syfilis geeft andere klachten, zoals vlekken op je handen en voeten of een griepgevoel. Jarenlange onbehandelde syfilis kan vergaande gevolgen hebben, zoals je eerder in dit artikel kon lezen.

Andere soa’s die voorkomen in Nederland

• Hepatitis B: homoseksuele mannen krijgen deze leverziekte vaker dan vrouwen. Het komt ook veel voor onder drugsgebruikers die hun spuiten delen en bij mensen met een partner uit landen waar hepatitis B veel voorkomt, zoals landen in Azië en Afrika.
• Hiv: de tijd dat hiv een doodsvonnis was, is gelukkig voorbij. Het virus gaat niet weg, maar met medicijnen kun je wel lang en gezond leven. Hiv kun je oplopen door onbeschermde seks en bloedcontact. Homoseksuele mannen hebben meer kans op een hiv-besmetting. Het hiv-virus kan zich ontwikkelen tot aids.
• HPV: dit is een virus wat de meeste mensen die seksueel actief krijgen. Het kan baarmoederhalskanker of anuskanker veroorzaken. Daarom is het mogelijk voor meisjes om zich (gratis) te laten vaccineren tegen HPV als ze 12 of 13 zijn. Jongens kunnen zich tegenwoordig ook laten vaccineren, vanaf 2022 is dit gratis.
• Schaamluis: dit zijn luizen in je schaamhaar, maar ze kunnen ook in okselhaar, baardhaar, wimpers en wenkbrauwen voorkomen. De luizen – we noemen ze ook wel platjes – zijn eenvoudig te doden met een voorgeschreven crème.
• Schurft: heb je erge jeuk, dan kan het zijn dat je schurft hebt opgelopen. Het kan overgedragen worden via kleding en beddengoed. De jeuk gaat over met een crème.
• Shigella: deze soa kun je krijgen door anale seks en komt vaker voor onder homoseksuele mannen dan bij vrouwen. Door de bacterie kun je diarree, koorts en buikkramp krijgen.
• Trichomonas: dit is een soa waar vrouwen meer klachten van krijgen dan mannen. Vrouwen hebben vaak last van een gezwollen, rode of jeukende vagina. Je afscheiding ziet er anders uit en kan ook sterker ruiken dan normaal.

Lees ook: Feiten en fabels over hiv en aids

Waar kan ik me laten testen op soa’s?

Je kunt je laten testen op soa’s bij je huisarts of bij de GGD. Ga je naar de GGD, dan is een test soms gratis. Dit is het geval als je jonger bent dan 25, je bent gewaarschuwd voor een soa, klachten hebt die bij een soa passen, prostituee bent, als man seks hebt met mannen of uit een land komt waar veel soa’s voorkomen. Als je naar de huisarts gaat voor een soa test, dan wordt het bezoek vergoed vanuit je basisverzekering. De test zelf wordt betaald vanuit het eigen risico. Is dit op, dan wordt het vergoed door je zorgverzekering. Sta je nog bij je ouders op de zorgverzekeringspolis, wil je niet dat zij weten dat je een soatest laat uitvoeren en ben je jonger dan 25 of heb je klachten? Dan is de GGD een goede optie. Maar je ouders hebben zelf waarschijnlijk zelf ook wel eens een soatest ondergaan en zullen vast begripvol reageren.

Hoe gaat een test in zijn werk?

Het afnemen van een soatest is eenvoudig. Met een wattenstaafje wordt vocht afgenomen uit de vagina (vrouw), mannen kunnen urine inleveren. Bij anale klachten wordt vocht met een wattenstaafje weggehaald door de arts. Sommige tests worden gedaan door bloed af te nemen. Dit doet een arts.

Je kunt je niet direct na onveilige seks laten testen. Voor een chlamydia test wacht je bijvoorbeeld minimaal twee weken nadat je onbeschermde seks hebt gehad. Lang niet elke soa geeft (direct) klachten: zo komen de klachten na een hepatitis B besmetting bijvoorbeeld pas na twee tot drie maanden. Loop je veel kans op een soa? Laat je dan regelmatig, minimaal twee keer per jaar, testen.