Borstkanker awareness – het belang van zelfonderzoek

Elk jaar is het in oktober borstkankermaand. Deze maand staat in het teken van mensen met borstkanker, het inzamelen van geld voor onderzoek naar de ziekte en borstkanker awareness. Hier hoort zelfonderzoek van je borsten ook bij. Wij vertellen er alles over.

Waarom het belangrijk is om zelfonderzoek te doen in de strijd tegen borstkanker

Eén op de zeven vrouwen krijgt borstkanker: dit zijn jaarlijks zo’n 13.000 vrouwen. Ook mannen kunnen borstkanker krijgen, maar dit is juist heel zeldzaam: zo’n honderd mannen krijgen jaarlijks borstkanker. Omdat de ziekte zo vaak voorkomt bij vrouwen worden in Nederland vrouwen tussen de 50 en 75 jaar daarom om het jaar uitgenodigd om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek, waarbij een mammografie van de borsten wordt gemaakt. Hierbij worden de borsten gecontroleerd op onregelmatigheden. Maar omdat dit maar een momentopname is, en jij misschien nog lang geen vijftig ben, is zelfonderzoek ook belangrijk. Dit is namelijk dé manier om te leren hoe je borsten er normaal uitzien en voelen én om veranderingen aan je borst(en) op te merken.

Hoewel borstkanker steeds beter te genezen is, sterven er jaarlijks drieduizend mensen in Nederland aan de ziekte. Hoe eerder borstkanker wordt vastgesteld, des te eerder kan de behandeling van start.

Zelfonderzoek = je borsten (leren) kennen

Om veranderingen aan je borsten op te kunnen merken, moet je ze goed kennen. Om vast te stellen wat ‘normaal’ is, moet jij je borsten leren kennen. Je borsten bestaan uit klierweefsel. Dit kan onder je huid heel bobbelig en hobbelig aanvoelen: dat is normaal. Het is ook normaal dat je borsten niet hetzelfde formaat hebben. Of dat je vanaf jonge leeftijd al één of twee ingetrokken tepels hebt.

Afwijkingen kun je niet alleen voelen, maar soms ook zien. Het is daarom ook van belang om je borsten regelmatig te bekijken. Bijvoorbeeld onder de douche, maar ook in de spiegel. Symptomen die kunnen wijzen op iets afwijkends lees je verderop in dit artikel.

Hoe doe je zelfonderzoek van je borsten?

De beste dag om je borsten te onderzoeken is een week na de eerste dag van je menstruatie. Jouw borsten zijn dan het minst gevoelig en het minst onder invloed van hormonen. Ben je al in de overgang, dan maakt het moment van het zelfonderzoek niet uit.

Het borstonderzoek kun je bijvoorbeeld doen onder de douche, staand voor de spiegel of liggend op bed.

• Buig je arm achter je hoofd en leg je linkerhand in je nek. Gebruik je rechterhand om je linkerborst te onderzoeken.
• Deel je borst in vier kwarten op (zoals op de klok) en maak met je vlakke hand een draaiende beweging van de buitenkant naar de tepel.
• Ook de tepel controleer je op dezelfde manier. Vervolgens trek je zachtjes de tepel een beetje naar voren. Dit zou zonder moeite moeten gaan.
• Wil je een extra controle uitvoeren, dan kun je ook voorover buigen en de borst controleren.
• Sla de oksel en de plooi tussen de oksel en borst niet over.
• Vervolgens controleer je je andere borst op dezelfde manier.

Een knobbeltje in je borst

Voel je een knobbeltje dan kan dit een tumor zijn. Maar dat hoef niet per se: het kan ook bindweefsel zijn of een goedaardige cyste. Je arts zal dit verder onderzoeken. Als we spreken over een knobbeltje, dan bedoelen we een verdikking die anders voelt dan de rest van je borstweefsel. Het kan dus bijvoorbeeld aanvoelen als een knikker (glad, hard), maar het kan net zo goed een verdikte schijf zijn of een zwelling die langwerpig is. Merk je dat het plekje niet (snel) verdwijnt? Maak dan een afspraak met je huisarts. Als verder onderzoek nodig is, dan kan hij of zij je doorverwijzen naar het ziekenhuis voor een echo of mammografie.

Meer symptomen die zouden kunnen duiden op borstkanker

Veel vrouwen weten wel dat een knobbeltje in de borst kan duiden op borstkanker. Toch is dit niet het enige symptoom wat kan aangeven dat er misschien iets mis is. Heb jij één of meerdere van onderstaande symptomen? Maak ook dan een afspraak met je huisarts. Hij of zij kan bepalen of het verstandig is om verder onderzoek uit te voeren.

• Vochtafscheiding uit je tepel;
• Een verdikt strengetje naar je tepel;
• Veranderingen aan je tepel, zoals schilfertjes, een rode huid of zwelling;
• Deukjes in de huid van de borst;
• Een wond op de borst die niet geneest;
• Een zogenaamde sinaasappelhuid, oftewel een dikke huid met putjes;
• Een ingetrokken tepel, terwijl je dit eerder niet had;
• Een borst die rood en warm is;
• Zwelling of een knobbeltje in je oksel.

Veranderingen door hormonen

Hormonen kunnen ervoor zorgen dat je borsten anders kunnen aanvoelen. Ze kunnen pijnlijk aanvoelen door hormonale invloeden. Dit is niet ongewoon en pijnlijke borsten wijzen gelukkig zelden op een afwijking. Je borsten kunnen inwendig ook anders aanvoelen, zoals tijdens je menstruatie bijvoorbeeld. En ook tijdens je zwangerschap en de borstvoedingsperiode veranderen je borsten. Voel je iets afwijkends aan een borst tijdens je menstruatie? Doe dan na je menstruatie opnieuw een controle. Vertrouw je het echt niet? Neem dan contact op met je huisarts.

Lees ook: Gevoelige en pijnlijke borsten: hoe kan dat?