Emotioneel na seks. Hoe komt dat?

Na een fijne vrijpartij verwacht je een fijne nasleep. Een beetje soezelen in elkaars armen of een energieke sprong uit bed om samen wat leuks te doen. Wat je niet verwacht zijn tranen. Toch worden veel mensen emotioneel na seks. Ze voelen zich verdrietig of geïrriteerd en barsten soms in huilen uit. Hoe komt dat?

Emotioneel na seks

Huilen na de seks overkomt meer mensen dan je denkt. Bijna de helft van de vrouwen is wel eens in een diep tranendal beland na een duizelingwekkend orgasme en zo’n vijf procent heeft hier zelfs regelmatig last van.

Hoewel je stiekem zou kunnen denken dat dit een typisch vrouwelijk fenomeen is, is dat niet het geval. Ook mannen worden na een vrijpartij soms overweldigd door hun emoties en het verschil in percentages is niet eens zo groot. Uit onderzoek bleek dat 41 procent van het manvolk wel eens heeft gehuild na de seks en dat drie procent het regelmatig doet.

Hormoonschommelingen

Toch lopen vrouwen nog altijd meer kans op waterlanders na het minnespel. Niet alleen omdat vrouwen gevoeliger kunnen zijn voor het emotionele effect van seks, maar ook omdat de hormoonschommelingen heftiger zijn. Na een orgasme daalt het gehalte aan dopamine en oxytocine namelijk dramatisch. En laten nu net die hormoonbommen verantwoordelijk zijn voor dat tintelend euforische gevoel dat vrijkomt tijdens de seks. Logisch dat zo’n plotselinge duikeling in plezierhormoontjes de sluizen openzet, toch?

Emotionele leegloop

Huilbuien na de seks zijn overigens niet altijd kommer en kwel. Soms hebben de waterlanders niks te maken met teleurstelling of negatieve emoties over je relatie. Integendeel, soms moet je gewoon huilen omdat je zo ongelooflijk blij en gelukkig bent. Opeens word je overspoeld door liefde en die liefde spoelt via je traanbuisjes weer naar buiten, waar je als een emotionele pudding in de armen van je geliefde stort.

Niks raars aan, hoor. Wanneer je je hoogtepunt bereikt, laat je namelijk ontzettend veel opgebouwde spanning en energie los. Je voelt je niet alleen meer verbonden met je partner, je voelt je ook meer verbonden met jezelf, je emoties en je seksualiteit. Zo’n ontlading is niet alleen een positieve aanslag op je lichaam, maar ook op je gevoelswereld.

Tranen van geluk? Zeker! Je voelt je vrolijker, energieker en zelfverzekerder dan ooit en tóch stromen ze over je wangen. Zeker wanneer je al een tijdje ‘droog’ hebt gestaan, of wanneer jij en je partner relatieproblemen hebben overwonnen, kan zo’n seksuele verlossing zich uiten in de vorm van onbedaarlijk gesnik en gesnotter.

Sip na de seks

Maar er kunnen ook nare redenen zijn voor emotionele buien na seks. Zo steken relationele problemen makkelijker de kop op tijdens een kwetsbaar post-coitus moment. Seks draagt nu eenmaal de belofte van intimiteit, liefde en lust in zich en het kan behoorlijk tegenvallen als die belofte niet wordt ingelost.

De oorzaken? Misschien zitten jullie in een lastige periode, word je niet meer zo makkelijk opgewonden of kun je je niet echt ontspannen omdat je je niet geliefd voelt. Of misschien word je stiekem ontzettend moe van de routine die in jullie seksleven is geslopen en merk je dat jullie er niet samen over kunnen praten.

Ian Kerner, een Amerikaanse sekstherapeut, wijst op het fenomeen ‘makeup sex’, waarbij je in een patroon verzeild raakt van ruzies en seksen om het goed te maken. Die seks kan fantastisch zijn, maar na afloop realiseer je je vaak dat je nog steeds boos bent op elkaar en dat de echte connectie uit is gebleven. Dat is een frustrerend inzicht, dat uiteraard tot tranen en mistroostige gevoelens kan leiden.

Perfecte seks bestaat niet

Er zijn ook stelletjes die bezwijken onder de druk van magazines, films en stoere verhalen in vriendengroepen over ‘perfecte seks’. Ze hebben duidelijke ideeën over hoe een ideale vrijpartij in zijn werk zou moeten gaan en balen ervan als hun seksleven niet aan dat plaatje voldoet. In plaats van accepteren dat seks niet altijd spectaculair kan zijn, gaan ze twijfelen aan zichzelf en aan hun relatie.

Het enige wat in zulke gevallen werkt is communicatie. Durf jezelf open te stellen, bespreek je onzekerheden en twijfels en zorg ervoor dat jullie samen een weg vinden om weer van seks te kunnen genieten. Zonder onrealistische verwachtingen die de lol uit jullie seksleven slopen.

Post-coïtale dysforie

Voor sommige mensen is een oorzaak echter niet zo eenvoudig aan te wijzen. Ze zijn niet teleurgesteld, ze kampen niet met relatieproblemen en de seks is gewoon prima. Als dat ook bij jou het geval is, dan zou je wel eens kunnen worstelen met post-coïtale dysforie (PCD).

De aandoening is relatief onbekend, maar volgens onderzoek heeft zo’n vijf procent van de vrouwen en drie procent van de mannen er wel eens last van. Verschillende studies hebben uitgewezen dat bijna de helft van de vrouwen PCD minimaal eenmaal in hun leven heeft ervaren, dat vijf tot tien procent het de laatste maand heeft gehad en dat ongeveer twee procent er op zeer regelmatige basis last van heeft.

Oorzaken van PCD

Het opvallende van PCD is dat er geen negatieve ervaring aan ten grondslag hoeft te liggen. De mannen en vrouwen die regelmatig lege, verdrietige of agressieve gevoelens ervaren na een orgasme, hebben meestal geen slechte of vervelende seks. Sterker, de seks kan superopwindend en bevredigend zijn en tóch zijn deze mensen na afloop van de daad geïrriteerd, angstig of huilerig. Het nare gevoel dat opborrelt kan enkele minuten duren, maar sommige mensen kunnen er ook uren in blijven hangen.

Over de oorzaken ervan doen aardig wat theorieën de ronde. Zo zou het vaker voorkomen bij mensen die sowieso al kampen met mentale problemen, zoals depressies of angststoornissen. Uit een Australisch onderzoek onder twaalfhonderd mannen bleek bijvoorbeeld dat deelnemers die in het verleden depressief of angstig waren geweest, vaker te maken kregen met PCD. Maar ook erfelijke of karakterologische factoren kunnen een rol spelen. Mensen die van nature snel in tranen zijn, worden na de seks sneller overmand door de hevige emoties die loskomen.

Trigger van trauma’s

Een van de andere triggers voor PCD is misbruik of onverwerkte trauma’s uit het verleden. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat emotioneel, lichamelijk of seksueel misbruik uit de kindertijd jaren later kan leiden tot seksuele problemen. Hoewel deze onderzoeken zich niet specifiek richtten op PCD, kwam uit het Australisch onderzoek wel naar voren dat mannen met onverwerkte trauma’s hier gevoeliger voor waren.

Op zich is dat geen verrassing. Tijdens seks of na een orgasme bevind je je in een van de kwetsbaarste posities ooit. Op zo’n moment staat er geen rem op je emoties en kunnen ze ongehinderd vanuit alle hoeken en gaten van je onderbewustzijn binnenstromen. Zo’n vrijpartij kan dus een stevige trigger zijn waardoor je onbewust herinneringen oproept aan onverwerkte trauma’s uit je verleden.

Worstel je met pijnlijke gevoelens na de seks? En merk je dat je er zelf, of samen met je partner, niet uitkomt? Dan is het misschien verstandig om een goede sekstherapeut te zoeken die je kan helpen deze gevoelens te kanaliseren.

Tips!

Natuurlijk kun je eerst zelf proberen om met jezelf aan de slag te gaan. Als je merkt dat je huilbuien na de seks je seksleven negatief beïnvloeden, zou je met deze tips kunnen experimenteren:

• Praten, praten, praten!
Heftige emoties na de seks hebben in veel gevallen niks met je relatie te maken. Of met je gevoelens voor je partner. Maar ze hebben waarschijnlijk wel invloed op jullie samenzijn. Doodzwijgen heeft dan ook weinig zin. Dat roept alleen maar meer onbegrip en onzekerheid op. Als je het samen bespreekbaar maakt, voorkom je dat het probleem groter wordt en tussen jullie in gaat staan.

• Wees niet bang voor negatieve gevoelens
Raak niet in paniek als de tranen beginnen te stromen., maar probeer het luchtig op te pakken. Maak een grapje of laat jezelf juist even helemaal gaan. Hoe meer je tegen je emoties vecht, hoe meer ze zich tegen je gaan keren.

• Zoek hulp
Vermoed je dat je emotionele uitbarstingen voortkomen uit onverwerkte ervaringen? Of is het probleem zo groot geworden dat het je relatie en je seksleven op het spel zet? Dan is het tijd om hulp te zoeken. Overweeg eens met een sekstherapeut te praten. Die kan je helpen om eventuele trauma’s naar boven te halen en te verwerken. Of om je op een andere manier te ondersteunen zodat jij beter met je post-sex blues om leert gaan.

Lees ook: Betere seks? Durf te zeggen wat je wil