Gebrek aan zelfvertrouwen? Probeer deze acht stappen!

We zijn allemaal wel eens onzeker. En we laten ons allemaal te veel leiden door de perfecte ideaalbeelden op sociale media. Maar wat als je structureel worstelt met een gebrek aan zelfvertrouwen? Niets zo verwoestend als een laag zelfbeeld. Daarom verzamelden we de beste tips om je zelfvertrouwen een flinke boost te geven!

Waarom hebben sommige mensen weinig zelfvertrouwen?

Sommige mensen denken dat zelfvertrouwen je innerlijke stem is. Een stem die zegt of je goed genoeg bent of hopeloos tekortschiet. Daar hebben ze een punt. Zelfvertrouwen gaat over de manier waarop je jezelf waardeert en inschat.

Er zijn verschillende redenen waarom sommige mensen een laag zelfbeeld hebben. Meestal begint het in de kindertijd. Misschien had je het gevoel dat je niet kon voldoen aan hoge verwachtingen. Of misschien werden er vaak grapjes gemaakt over je lichaam of een karaktertrek, waardoor je negatief over jezelf bent gaan denken. Onze ouders, broers en zussen, vrienden en leraren bombarderen ons met positieve en negatieve boodschappen over onszelf. En om de een of andere reden blijven negatieve opmerkingen het langst hangen en maken ze de meeste indruk.

Soms herhalen we deze negatieve opmerkingen en gedachten zo vaak in ons hoofd, stelt ook Jessica Koblenz, dat we gaan geloven dat ze waar zijn. Op die manier bouwen we met destructieve bouwsteentjes aan een verhaal over onszelf. Een verhaal waarop we ook nog eens ons zelfbeeld baseren.

Om de een of andere reden blijven negatieve opmerkingen het langst hangen en maken ze de meeste indruk.

We zijn onze ergste criticus

Je zelfbeeld wordt ook gevormd door ervaringen uit je volwassen leven. Door disfunctionele relaties of problemen en pestgedrag op de werkvloer, bijvoorbeeld. Maar ook door de keuzes die je hebt gemaakt en de paden die je bent ingeslagen. We zijn zelf onze ergste criticus.  En ons zelfbeeld groeit en krimpt door de manier waarop we onze keuzes beoordelen.

Een negatief zelfbeeld wordt dus gevormd door wat er in ons hoofd omgaat, niet door wat we in werkelijkheid zijn of kunnen. Je kunt een briljant musicus of wetenschapper zijn en toch continu twijfelen aan jezelf. Net zoals er altijd mensen op de aardbol zijn die nooit langer dan twee seconden over iets nadenken en tóch denken de waarheid in pacht te hebben. Je zelfbeeld en je capaciteiten hebben dus niet per se iets met elkaar te maken.

We zijn zelf onze ergste criticus.

Vermijdingsdrang

Wat er wel mee te maken heeft? Je karakter en je persoonlijkheid. Mensen met een laag zelfbeeld hebben de neiging om extra kritisch op zichzelf te zijn. Ze zijn vaak extreem perfectionistisch en vinden het moeilijk om zich over tegenvallers heen te zetten. Maken ze een keer een foutje? Dan laten ze dat niet van zich afglijden, maar nemen ze zichzelf dat eindeloos kwalijk.

Omdat ze zichzelf tegen zulke gevoelens willen beschermen, gaan ze moeilijke situaties op den duur uit de weg. Ze vermijden sociale situaties, proberen geen nieuwe dingen meer uit en durven geen uitdagingen meer aan te gaan. Daar voelen ze zich vervolgens zo waardeloos over, dat hun zelfbeeld nóg meer naar beneden tuimelt. Een gebrek aan zelfvertrouwen kan dus beïnvloeden hoe mensen zich gedragen, hoe ze in het leven staan en hoe hun leven uiteindelijk vormgegeven wordt.

Wat zijn de voordelen van meer zelfvertrouwen?

Werken aan je zelfbeeld kan je veel goeds opleveren, zowel thuis, op je werk als binnen je relaties. Mensen met een sterk zelfbeeld voelen zich doorgaans namelijk best prima over zichzelf en hun leven. Doordat ze de dingen optimistischer bekijken, zijn ze veerkrachtiger en kunnen ze beter omgaan met de tegenslagen die ze op hun weg tegenkomen.

Liefde geven

Een sterker zelfbeeld kan nogal wat positieve gevolgen hebben. Zo zul je merken dat je beter gaat presteren op je werk naarmate je zelfverzekerder wordt. Je hoeft namelijk geen tijd meer te verspillen aan schroom, twijfels en zorgen of je wel goed genoeg bent. In plaats daarvan kun je je energie steken in de taak die voor je ligt. Bonus? Je put vaak veel meer plezier uit je werk wanneer je vol zelfvertrouwen aan de slag gaat.

Ook je relaties gaan met sprongen vooruit als je zelfbeeld tot bloei komt. Tuurlijk, het is een cliché van jewelste dat je eerst van jezelf moet leren houden voordat je liefde kunt geven aan een ander. Maar in elk cliché zit een kern van waarheid. Met een beetje zelfvertrouwen voel je je niet alleen beter over jezelf, je bent daardoor ook milder en begripvoller naar anderen.

Kansen grijpen

Verder gaan er talloze nieuwe werelden voor je open als je je zelfvertrouwen wat opkrikt. Mensen met een minimum aan zelfvertrouwen staan meestal angstiger in het leven en zullen niet snel nieuwe dingen uitproberen. Mensen met een krachtig zelfbeeld en veel aplomb durven dat wél.

Ze durven kansen te grijpen en nieuwe mensen te ontmoeten, waardoor ze meer van het leven kunnen proeven. Gaat er iets mis of loopt het niet zoals ze gehoopt hadden? Dan zijn ze doorgaans veerkrachtig genoeg om zich niet uit het veld te laten slaan. Ze accepteren ook sneller dat niet alles perfect verloopt en ze leggen de schuld niet meteen bij zichzelf neer.

Zo zul je merken dat je beter gaat presteren op je werk naarmate je zelfverzekerder wordt.

Acht stappen om je zelfvertrouwen op te krikken!

Het goede nieuws? Dat je zelf behoorlijk wat kunt doen om je zelfvertrouwen een zetje te geven. Van het reduceren van negatieve gedachten tot sport en een socialemediastop: gelukkig zijn er meer dan voldoende strategieën om te blijven groeien en te ontwikkelen!

1: Wees jezelf bewust van negatieve gedachten

Denk je ook vaak dat je niet slim genoeg bent om iets te kunnen? Of dat je succesvoller was geweest als je dunner, mooier of sprankelender was geweest? Wees jezelf bewust van de dingen die je jezelf vertelt en vraag jezelf af of ze echt waar zijn of gebaseerd zijn op irrationele angsten en onzekerheden. Vaak denk je al heel lang op een bepaalde manier over jezelf en ben je het normaal gaan vinden om zo te denken. Want je bent toch ook minder slim of mooi dan je zus? En je hebt toch ook moeite om je staande te houden in een groep?

Zulke vastgeroeste ideeën zijn lastig om los te wrikken en ze kunnen op den duur je hele zelfbeeld overheersen. Maar dat hóeft niet. Je kunt anders over jezelf gaan denken en zo je leven een zetje in een positievere richting geven. Betrap je jezelf op negatieve gedachten? Daag ze dan uit: waar komen deze gedachten vandaan? Maak je de dingen misschien erger dan ze zijn? Heb je überhaupt iets aan deze gedachten of trekken ze je alleen maar naar beneden? Zet er vervolgens positieve gedachten voor in de plaats om zo je zelfbeeld te herprogrammeren. Als we onszelf bewust worden van de negatieve babbeltjes waarmee we ons zelfbeeld vergiftigen, kunnen we afstand nemen van de gevoelens die daarbij loskomen. En dat betekent dat we uiteindelijk los kunnen komen van de gedachten zelf. Geloof niet alles wat er in je hoofd rondspookt. Het zijn gedachten, geen in steen gebeitelde feiten.

2: Positief denken over jezelf

Stap twee! Schrijf al je kwaliteiten en goede eigenschappen eens op een lijstje. Gooi je bescheidenheid overboord en ben niet bang om jezelf op de borst te kloppen, zelfs als je moeilijk vindt om erin te geloven. Check je lijstje regelmatig en vul het ook regelmatig aan wanneer je iets doet of zegt waar je trots op kunt zijn. Vaak vergeten we positieve gebeurtenissen en staren we ons blind op onze faalmomenten. Denk daarom aan de dingen in je leven die goed zijn gegaan. En focus op de vaardigheden die je op die momenten hebt gebruikt.

Gaat er iets mis? Raak dan niet meteen in paniek. Denk dus niet: ‘Oh nee, ik heb die presentatie helemaal verknald en niemand neemt me ooit nog serieus!’, maar denk: ‘Oké, misschien ging het niet zoals ik had gewild, maar ik ben vast niet de enige die het wel eens lastig vindt om voor een groep te spreken. De volgende keer gaat het vast beter.’ Als je optimistisch over jezelf denkt, ben je beter in staat om zelfcompassie te ontwikkelen, zelftwijfel te overwinnen en nieuwe uitdagingen aan te gaan.

Lees ook: Onzeker, laag zelfbeeld? Probeer positieve affirmaties!

3: Bouw aan positieve relaties

Je merkt vast wel dat sommige mensen, en sommige relaties, je een fijner gevoel geven dan andere. Het is belangrijk om daarbij stil te staan, want de mensen met wie je omgaat, beïnvloeden je zelfbeeld meer dan je denkt. Let er dus op hoe je familie en vrienden je laten voelen. Krijg je energie van ze of lijken ze alle energie uit je lijf te zuigen? Hebben ze continu commentaar en kritiek? Of geven ze je het gevoel dat je niet belangrijk voor ze bent?

Als er mensen zijn die je een slecht gevoel over jezelf geven, probeer ze dan te vermijden. Bouw in plaats daarvan aan sterke relaties met mensen die positief zijn, die je waarderen en waar je energie van krijgt. Kortom, omring jezelf met mensen die op een gezonde manier van je houden en spendeer minder tijd aan types die je naar beneden trekken. Zijn die types mensen die dicht bij je staan, zoals familieleden? Ga dan het gesprek aan en probeer dingen actief te veranderen.

4: Vergelijk jezelf niet met anderen

Of je jezelf nu vergelijkt met je beste vriendin of met die oud-studiegenoot op Facebook, vergelijkingen zijn nooit gezond. En hoe meer je door die perfecte profielen op sociale media scrolt, hoe groter de kans dat je zelfbeeld naar de gallemiezen gaat. Voel je afgunst als je een spetterend Insta-leventje voorbij ziet komen? Bedenk dan dat mensen online doorgaans alleen de beste dingen van zichzelf delen. En sluit je laptop en herinner jezelf aan je eigen sterktes en successen.

Iedereen kampt met onzekerheden en iedereen heeft zijn eigen, vaak onzichtbare, worstelingen en tegenslagen. Dat je ze niet ziet op sociale media betekent niet dat ze er niet zijn. Het leven is geen competitie. Vaak ben je op jezelf ook veel kritischer dan op anderen. Probeer die mildheid ook voor jezelf te bewaren en ga altijd van je eigen kracht uit. Anderen kunnen nooit de standaard zijn als het om je zelfbeeld gaat, want er zullen altijd mensen zijn die ergens beter in zijn dan jij. Vergelijkingen leiden alleen maar tot negatieve praat en dat leidt weer tot angsten, stress en minderwaardigheidscomplexen.

5: Wees lief voor jezelf

Je hoeft heus niet perfect te zijn. Sterker nog, je hoeft zelfs niet altijd goed over jezelf te denken. Je zelfbeeld schommelt en varieert van tijd tot tijd en van situatie tot situatie. Dat is heel normaal. Sommige mensen voelen zich relaxed met vrienden, maar ongemakkelijk en verlegen bij collega’s. Anderen zitten juist lekker op hun plek op hun werk, maar voelen zich in sociale situaties juist snel ongemakkelijk. Wees niet te kritisch op jezelf, accepteer wie je bent en focus op je sterke kanten.

Wees ook mild wanneer je een foutje maakt of een tegenslag ervaart. Hoe milder je bent, hoe flexibeler je kunt reageren op uitdagende emoties en gebeurtenissen. Mensen die mild naar zichzelf kunnen kijken, merken bovendien al gauw dat ze zelfverzekerder worden en sterker in hun schoenen komen te staan. Voel je je dus rot omdat je denkt dat je iets volledig verpest hebt? Denk dan een wat je tegen een vriend zou zeggen in eenzelfde situatie. Wedden dat je niet zo hard zou zijn? We geven vaak beter advies aan anderen dan aan onszelf.

6: Let op je gezondheid

Lief zijn voor jezelf betekent ook lief zijn voor je lijf. Dat betekent heus niet dat je alleen nog maar granola en rechtsdraaiende yoghurt mag eten. Of dat je voor het krieken van de dag al in de sportschool moet staan hupsen met gewichten. Maar het betekent wel dat je wat meer aandacht aan je gezondheid besteedt, of die nu lichamelijk of geestelijk is.

Eet dus voedzaam, want dan voel je je sterker en energieker. Maak elke dag een flinke wandeling in de buitenlucht. Doe aan yoga of meditatie om je zenuwen tot rust te brengen. En slaap voldoende om je lijf en je geest weer op te laden en optimistischer in het leven te staan. Luister naar je lichaam en go easy met alcohol, suiker en fastfood. Af en toe een wijntje, een frietje of een schaaltje chips mag best, maar houd het speciaal. We willen niet als onze moeders klinken, maar alles met mate is een heel prima advies!

7: Neem uitdagingen aan

Mensen met weinig zelfvertrouwen vermijden vaak moeilijke situaties. Als je je zelfbeeld wil versterken, zou je eens een risico kunnen nemen. Doe iets nieuws, waarvan je weet dat het moeite kost en dat het niet per se in je comfortzone ligt. Als het lukt, is het een enorme boost voor je zelfvertrouwen.

Ben je bang dat je jezelf onsterfelijk belachelijk maakt of dat je er een enorme janboel van maakt? Doe het toch. Vertel jezelf dat het een experimentje is en dat je wel zult zien waar het schip strandt. Zo leer je dat een beetje angst, of een paar foutjes, niet zo dramatisch zijn als je altijd denkt. Elk klein succesje laat je zelfvertrouwen groeien. Maar dat kan alleen als je ook een keer een risico durft te nemen. Laat je plankenkoorts of nervositeit je dus niet in de weg staan. Begin met kleine doelen en boor de vaardigheden aan die je daarvoor nodig hebt. Je weet wat ze zijn, check je lijstje maar!

8: Zeg eens ‘nee’

Mensen met weinig zelfvertrouwen zeggen vaak ‘ja’, zelfs als ze iets eigenlijk niet willen. Ze vinden het moeilijk om assertief te zijn en voor zichzelf op te komen. Waarom? Omdat ze twijfelen aan zichzelf en willen dat anderen hen aardig vinden.

Dat gebrek aan assertiviteit zorgt er echter wél voor dat ze vaak overspoeld worden door de verwachtingen van anderen. En dat anderen makkelijker misbruik van ze maken, omdat ze toch nooit ‘nee’ zeggen en overal in meegaan. Als je je zelfvertrouwen wilt vergroten, is het dus belangrijk dat je assertiever wordt. Dat kun je met cursussen doen, maar ook door naar mensen te kijken die daar al wat verder in zijn. Hoe pakken zij het aan? Op welke manier komen zij voor zichzelf op? Vaak is het zo dat als je een keertje ‘nee’ hebt durven zeggen, het al snel veel makkelijker gaat. Je moet alleen even die drempel over.

Zo leer je dat een beetje angst, of een paar foutjes, niet zo dramatisch zijn als je altijd denkt

Schopje onder je derrière!

Sta je te trappelen om met deze tips aan de slag te gaan? Mooi zo! Natuurlijk zul je niet binnen een dag van een bange muurbloem in een extraverte diva transformeren. En dat hoeft ook helemaal niet. In plaats daarvan zul je merken dat je telkens een beetje zelfverzekerder wordt.

Waar het om gaat, is dat je je focust op het grote plaatje. Niet op dat ene moment waarop je je weer eventjes heel zielig en onzeker voelde. Dat soort momenten blijven, die heeft namelijk iedereen. Wees dus ook mild wanneer je in een ‘zwak moment’ terugglijdt in negatieve gedachtepatronen. Geef jezelf gewoon een zacht schopje onder je derrière en krabbel weer overeind. Uiteindelijk zul je je vanzelf beter, sterker en zekerder voelen. Beloofd!