Hoe overleef je Kerstmis met je familie?

Hohoho, het is alweer bijna tijd om aan te schuiven aan de kerstdis! En hoewel sommigen zich al weken verkneukelen om zoveel kneuterige gezelligheid, zijn er anderen die de zenuwen krijgen van het idee alleen al. Is de gedachte aan al je familieleden in één ruimte voor jou voldoende om je hoofd in de oven te willen stoppen, naast de zorgvuldig gelakte rollade? Check dan deze tips en overleef je familie tijdens het kerstdiner!

Picture this. Je wandelt door de sneeuw naar het huis van je ouders. Door het raam fonkelen de kerstlichtjes je tegemoet en zie je je familieleden vrolijk zingend rondom de piano staan. Je oma opent de deur en iedereen komt verheugd naar je toe om je een knuffel te geven.

De glühwein staat klaar, je plukt een kerstkransje uit de boom en in de keuken staat het resultaat van drie dagen kookinspanningen. Schalen vol lekkernijen en een loeiende oven waarin de kalkoen langzaam gaart.

In de kamer is de tafel feestelijk gedekt met het sjiekste servies, het speciale kersttafelkleed en kristallen glazen. De kaarsjes flikkeren en het haardvuur verspreidt een warme gloed terwijl je neefjes en nichtjes warme chocolademelk drinken en spelletjes spelen naast de kerstboom.

Oude patronen

Alas, alas. Jouw Kerstmis lijkt in de verste verte niet op een scène uit Little Women of het laatste romantische kerstvehikel op Netflix. Net zoals de meeste Kerstmissen dat niet doen, trouwens. Sterker nog, voor de meesten van ons leveren de kerstdagen stiekem best veel stress en irritatie op. Zeker wanneer we al een tijdje niet meer thuis wonen en in de tussentijd ons eigen leven hebben opgebouwd.

Hoe dat komt? Nou, omdat we de neiging hebben om terug te vallen in oude patronen zodra we een voet over de voordeur van ons ouderlijk huis zetten. En vooral omdat onze familie die neiging ook heeft en niet lijkt in te zien dat jij geen vijftienjarige puber meer bent maar een volwassen vrouw met volwassen meningen en een volwassen leven. Meestal, dan.

We hebben de neiging om terug te vallen in oude patronen zodra we een voet over de voordeur van ons ouderlijk huis zetten.

Sommige familieleden gebruiken de kerstdagen onbewust om negatieve familiedynamieken uit te venten. Wanneer er dan een paar drankjes naar binnen zijn gegoten, kun je rekenen op valse sneren en steken onder water. Het is moeilijk om niet in die val te trappen, maar met onze tips leer je die emotionele hinderlagen steeds beter omzeilen.

Spaanse inquisitie

Een andere stressfactor is het beruchte vragenrondje aan de kersttafel. Alhoewel: vragenrondje? Spaanse Inquisitie dekt de lading beter. Vooral wanneer je kerst viert met familie die je al een tijdje niet meer hebt gezien, kun je rekenen op een spervuur aan (niet altijd even subtiele) vragen.

• Hoe is het mogelijk dat een mooi meisje als jij nog steeds single is?
• Wanneer gaat-ie nou eindelijk eens op de knieën?
• Willen jullie geen kinderen of zijn jullie al bezig?
• Heb je nog geen promotie te pakken?
• Ben je nog steeds kunstenaar, daar valt toch geen droog brood mee te verdienen?
• Je nicht is inmiddels CEO/advocaat/arts, hoe gaat het met jouw freelance werk?
• Zit je nog steeds gehuurd, willen jullie geen huis kopen?
• Je bent zo mager geworden, gaat het wel goed met je?
• Zou je dat kerstkransje nou wel doen? Ik kan wel raden wat jouw goede voornemen is, hahaha

Irritant? Zeker, en al helemaal omdat de vragen vaak vrij persoonlijk zijn terwijl je, ondanks je gedeeld verleden, vaak nog maar weinig gemeen hebt met de vragenstellers in kwestie. Laat staan dat je er behoefte aan hebt om je non-existent liefdesleven uit de doeken te doen tegenover nieuwsgierige ome Harry en tante Truus, die zelf al decennialang zijn ingeslapen op dat gebied.

Negen tips om kerst met je familie te overleven

Om gênante en pijnlijke kerstsituaties te voorkomen, hebben we wat tips voor je op een rijtje gezet. Knoop ze goed in je oren en vertrek met een hoofd vol jolly jingle bells richting de oldies. Het is tenslotte maar eens per jaar kerst!

Kies je plek

Strategisch gezien is dit de belangrijkste tip. Kies een plekje tussen familieleden die jou goed kennen zodat je zeker weet dat er geen ongemakkelijke vragen worden gesteld. Schuif bovendien aan bij mensen van wie je weet dat je veel met ze gemeen hebt, zodat je gezellig wat te kletsen hebt. Laat het vooral niet aan het lot over, want dan eindig je straks nog naast die kleppende tante of die tipsy oom die zijn schuine grapjes niet voor zich kan houden.

Vermijd gevoelige onderwerpen

Voel je aan je water dat sommige gespreksonderwerpen heftige reacties loswoelen? Zoals het klimaat, corona of de Zwarte Pieten-discussie? Vermijd deze onderwerpen dan en probeer het gesprek subtiel een andere wending te geven mocht je in de gevarenzone komen. Weet ook dat je niet verplicht bent om te antwoorden, mocht er een vraag komen die voor jou te persoonlijk of gevoelig is. Zeg gewoon vriendelijk, maar beslist, dat je even geen behoefte hebt om daarover te praten.

Vermijd gevoelige onderwerpen en onthoudt dat je niet verplicht bent om antwoord te geven op vervelende vragen

Verleg de aandacht

Als er íets is wat mensen liever doen dan praten over een ander is het praten over zichzelf. Begint je tante over je liefdesleven en heb je helemaal geen zin om daar samen met haar over te keuvelen? Draai het dan razendsnel om en stel haar wat vragen over onderwerpen waarvan je vermoedt dat ze er uren over los kan gaan. Probeer jezelf uiteraard wel binnen een beleefde tijdspanne los te weken van de spraakwaterval.

Wees mild

Bedenk dat niemand daar zit met slechte bedoelingen. Probeer daarom rustig te reageren op opmerkingen of vragen waarop je niet zit te wachten. Voor jou is het irritant, maar voor je familie is het misschien alleen maar een manier om interesse te tonen. Mocht je er na jaren écht klaar mee zijn, verzin dan wat standaard antwoorden op de meest gehate vragen en verleg de aandacht snel naar de vragensteller. Of doe een vluchtpoging richting de wc, waarna je ergens anders aanschuift.

Stel grenzen

Merk je dat een hele dag kersten met je familie te intens is? Stel dan duidelijke grenzen en kies er bijvoorbeeld voor om alleen voor de brunch of het diner te komen. Voel je niet schuldig als je vroeger vertrekt of alleen een dagdeel aanwezig bent. Als je dat nodig hebt om een gezellige kerst te vieren, dan is dat zo. Vaak maken mensen plannen onder druk van hun familie, terwijl ze zich er zelf niet prettig bij voelen. Terwijl het veel beter is om samen een paar gezellige uurtjes door te brengen dan een hele dag met tegenzin bij elkaar te gaan zitten.

Kijk uit met alcohol

Hoewel het verleidelijk kan zijn om meteen op de wijn aan te vallen, is het niet verstandig. Mochten er onderhuidse spanningen zijn, wordt het moeilijker die te negeren met een paar bellen rood achter de kiezen. Begin daarom later met alcohol, wissel je drankjes af met glazen water en let erop dat je jezelf nog in de hand kunt houden. Op het moment dat de valse steken onder water over de tafel vliegen, ben je eigenlijk al te laat.

Neem een time-out

Dreigt het oeverloze geklets je gek te maken? Neem dan af en toe een time-out. Help mee met de afwas, neem een kijkje bij de spelende kinderen of trommel wat gelijkgestemden op voor een korte wandeling. Na al die copieuze kerstdiners is zo’n frisse neus niet alleen goed voor je dichtslibbende lijf, maar ook voor een overprikkeld gemoed.

Laat je niet gek maken en neem een time-out als je overprikkeld raakt.

Houd je verwachtingen laag

Hoeveel zoetsappige kerstflicks je er deze dagen ook doorheen hebt gejaagd, kerst thuis is niet zoals kerst in de films. Dat kan ook niet anders, want je hebt met echte mensen te maken. Probeer dus niet teveel te verwachten, wees niet te kritisch en erger je niet aan kleine, onbeduidende dingetjes. Zie jij een keurig gedekte kersttafel voor je, maar zetten je ouders vrolijk de pannen op tafel? Zucht dan niet, maar bedenk dat ze hun best hebben gedaan.

Relativeer een beetje

Denk eens terug aan onze prehistorische voorouders. Die leefden in stammen van hooguit tweehonderd mensen en zaten continu met elkaar opgescheept. Jij hoeft maar een keertje per jaar op te komen draven naar een warm huis vol lekker eten, waarna je weer heerlijk naar je eigen leventje terugkeert. Zo erg is het allemaal niet.

Happy thoughts!

Hoe vermoeiend je familie ook is, het is maar één keer per jaar Kerstmis. En als je heel eerlijk bent, houd je natuurlijk best van dat rare, bonte en lichtelijk irritante gezelschap. Doe daarom een beetje je best. Niemand wordt vrolijk van een chagrijn aan tafel, jijzelf ook niet, dus zet je beste glimlach op en denk duizenden happy thoughts. Voor je het weet is de dag alweer om en dan is het fijn als je er tóch met een positief gevoel op terug kan kijken.