Pornoverslaving: wanneer kijk je te veel porno?

Porno is overal. En dat is het altijd geweest. Van de schunnige tekeningen op Romeinse muren en de  shady hoekjes in 90’s-videotheken tot de PornHubs van nu. Zelf heb je waarschijnlijk ook wel eens een filmpje gedownload of misschien ben je zelfs een fervent pornokijker. Maar wanneer wordt zo’n vinger- of sjorsessie bij een hijgende natuurfilm problematisch? En kun je spreken van een pornoverslaving?

Porno: de cijfers

Allereerst de cijfers. Want die liegen er niet om. Maar liefst 30 procent van al het internetverkeer draait om pornografie. En ja, dat is best veel. De grootste en populairste pornosite wordt maar liefst 4.4 biljoen keer per maand bezocht.

Rutgers, het Nederlandse kenniscentrum voor seksualiteit, stelt dan ook dat 71 procent van de mannen en 29 procent van de vrouwen wel eens naar porno kijkt. Van alle mannen kijkt 31 procent minstens eenmaal per week. Vrouwen zijn wat minder fanatiek, slechts 5 procent zet eenmaal per week een spannend filmpje aan.

En als je bedenkt dat de gemiddelde mens slechts drie tot zes minuten op een nieuwssite blijft hangen, zegt het wel wat dat ze telkens minimaal een kwartier spenderen op een pornosite.

Duizelingwekkende toename

Daar hoeven we helemaal niet spastisch over te doen. Porno hoort er al bij sinds de seksuele revolutie. En de enorme vlucht van internet en digitale technologie heeft geleid tot een duizelingwekkende toename in online pornografie. Het is nog nooit zo makkelijk geweest om anoniem porno te consumeren, uit alle uithoeken van de wereld.

Via pornowebsites heb je direct toegang tot beelden, korte filmpjes en ellenlange gangbangsessies en vaak nog gratis ook. Je hoeft niet meer beschaamd naar dat schimmige hoekje in de videotheek te sluipen, met giechelende pubers die je om de hoek in de smiezen houden. Dankzij internet kun je zien wat je wilt, waar je maar wilt en wanneer je maar wilt. In alle geuren, kleuren en standjes.

Dankzij internet kun je zien wat je wilt, wanneer je maar wilt. In alle geuren, kleuren en standjes.

Recreatieve masturbeerders

Nu hoeft dat geen probleem te zijn. De meeste pornokijkers zijn namelijk geen dwangmatige fappers of poezelaars. Integendeel, het zijn recreatieve masturbeerders, die porno kijken omdat ze daar gewoon zin in hebben. Omdat ze even wat stoom af willen blazen. Of omdat ze hun seksleven een spannende oppepper willen geven. Niks zorgwekkends aan.

Maar er zijn pornogebruikers bij wie het complexer ligt. En daarom komt het fenomeen langzaam maar zeker steeds meer onder een vergrootglas te liggen. Niet alleen door feministen of christenen, maar ook door relatietherapeuten. Zo luidde deze groep in 2002 de noodklok omdat volgens hen de helft van alle scheidingen toe te schrijven was aan pornogebruik. Veel seksuologen en therapeuten stellen ook dat ze steeds vaker cliënten krijgen met pornogerelateerde relatieproblemen.

Obsessieve pornofanaten

De wetenschap bekrachtigt dit. Een studie uit 2019 wijst erop dat drie tot zes procent van de mensen compulsief seksueel gedrag vertoont en dat pornografie daar een belangrijke rol in speelt. Het zijn deze obsessieve pornofanaten, die zichzelf een paar keer per dag dwangmatig een slag in de rondte masturberen, waar je je zorgen om moet maken.

De mensen die zich naar porno wenden omdat ze in een seksloze relatie zitten, omdat ze niet intiem met andere mensen kunnen worden of omdat ze simpelweg geen seks meer kunnen hebben omdat ze alles langs een pornografische meetlat leggen.

Dus is porno een onschuldig tijdverdrijf? Even de spanning verbreken, lekker jezelf naar een hoogtepunt foezelen en weer door? Op zichzelf wel. Maar het kán bij sommige mensen leiden tot obsessies en relatieproblemen.

Verslaafd aan porno

Hoewel porno niet is opgenomen in het standaard rijtje verslavingsvormen, staat het buiten kijf dat kijken naar porno compulsief kan worden. En dat het vervolgens relationele en psychische problemen op kan leveren ook.

Zo vroegen Zweedse wetenschappers 1913 internetgebruikers naar hun online pornogebruik. Ze ontdekten dat 5 procent van de vrouwen en 13 procent van de mannen hun gebruik als problematisch zagen. En dat 2 procent van de vrouwen en 5 procent van de mannen serieuze problemen hadden met hun seksuele activiteiten op pornowebsites. Voor deze mensen voelt het dus zeker als een pornoverslaving.

Uitvergroot en extreem

Waarom dat zo is? Het zal niemand verbazen dat veel porno kijken kan leiden tot onrealistische verwachtingen. De meeste beelden in pornofilms zijn uitvergroot en extreem. Niemand kan urenlang doorgaan zonder pilletje. En de meeste vrouwen worden niet botergeil van een ejaculatie middenin hun gezicht, hoe opwindend pornodames dat ook lijken te vinden. Door die beelden raken pornokijkers zich echter wel sterk bewust van hun eigen bedgewoonten en denken ze al snel: ‘Is dit het nou?’.

Ze worden onzeker en dat kan leiden tot problemen met intimiteit of seksuele prestaties. Jongeren die veel porno kijken krijgen in hun vormende jaren bovendien het idee dat dit normale seks is. Ook de anatomie van pornosterren is meestal niet bepaald realistisch: enorme borsten en penissen, bilimplantaten, geen spoortje schaamhaar en allerlei lichttrucjes waardoor er geen putje of vetbobbeltje in beeld is.

De meeste beelden in pornofilms zijn uitvergroot en extreem. Niemand kan urenlang doorgaan zonder pilletje.

Saai en voorspelbaar

Mensen die buitensporig vaak porno kijken, hebben dan ook meer stimulans nodig om opgewonden te raken. Wanneer ze met hun levensechte partner in bed liggen, kan het gebeuren dat het bloed overal stroomt, behalve richting de geslachtsdelen. Normale seksuele ontmoetingen? Die gaan ze steeds saaier en voorspelbaarder vinden. En ze worden steeds ongevoeliger voor seks met hun partner of een ander mens van vlees en bloed.

Vergelijk het met het drinken van alcohol. Op een gegeven moment raakt je lichaam eraan gewend en heb je meer nodig om die roes te bereiken. Zo werkt het ook met porno. Hoe meer je kijkt, hoe meer en hoe extremer je nodig hebt en hoe moeilijker het wordt om opgewonden te worden van the real deal. De lat wordt steeds hoger gelegd.

Daarnaast is porno snel, makkelijk en onpersoonlijk. Intimiteit kan moeilijk en soms zelfs een beetje gênant zijn. Als je al moeite hebt om relaties aan te gaan, kan porno een goed hulpmiddel lijken om toch aan je trekken te komen. Tegelijkertijd loop je het gevaar dat de drempel voor écht menselijk en intiem contact nóg hoger wordt.

Hoe meer je kijkt, hoe meer en hoe extremer je nodig hebt en hoe moeilijker het wordt om opgewonden te worden van the real deal.

Wanneer heb je een pornoverslaving?

Een ‘pornoverslaving’ gaat er niet per se om hoeveel porno je kijkt. Alhoewel zevenmaal per dag een veeg teken aan de wand is, natuurlijk. Maar toch, het blijft lastig om op basis van frequentie te pinpointen of iemand een probleem heeft of niet.

Toch zijn er wat verontrustende signalen om rekening mee te houden:

1: Je wordt steeds minder sociaal

Sluit je jezelf liever op in huis met de laptop, een seksspeeltje en een rol wc-papier? En merk je dat je steeds minder behoefte hebt aan sociaal contact buiten de deur? Mensen die continu smoesjes verzinnen om onder sociale activiteiten uit te komen omdat ze liever met zichzelf gaan spelen, mogen zich best even achter de oren krabben. Net als mensen die het moeilijk vinden om sociale relaties te onderhouden, omdat ze te druk bezig zijn met seksfilmpjes. Waarschijnlijk gaat de pornoliefde ietsjepietsje te ver.

Tegelijkertijd kan de reden voor je overmatig pornogebruik juist zijn dat je moeite hebt om relaties aan te gaan. Iets met de kip en het ei, inderdaad. Als dat zo is, kan het verstandig zijn om eens met een sekstherapeut of psycholoog te gaan praten.

2: Je liegt tegen je partner

Zo’n zeventig procent van de mensen houdt zijn of haar pornogewoonten liever onder de radar. Op zich logisch, want er rust best een taboe op. Toch is het problematisch als je dit deel van je leven niet met je partner durft te delen. En al helemaal als je ergens wel aanvoelt dat porno een kleine obsessie voor je wordt.

Merk je dat je regelmatig liegt over je porno-activiteiten? Zolang je niet getrouwd bent met een extreem veroordelend type, kun je dat het beste opvatten als een blèrend alarmsignaal. Probeer er met je partner of iemand die je vertrouwt over te praten, voordat je pornoverslaving steeds meer tussen jou en je geliefde in komt te staan.

3: Je wordt alleen nog maar opgewonden door porno

Enorme red flag: je staat niet meer open voor intimiteit, je gaat echte seks vermijden en je trekt je liever terug met een arsenaal aan XXX-filmpjes op een pornosite. Seksueel wordt je compleet in beslag genomen door wat je favoriete pornosterren uitspoken en je neemt steeds meer afstand van je partner.

Je vindt het dan ook steeds lastiger om opgewonden te raken van echte mensen. Als je al normale seks hebt, merk je dat je seksuele verlangens en lichamelijke reacties niet meer voldoende getriggerd worden. Of dat je ruiger, veeleisender en denigrerender te werk gaat dan je normaal gesproken zou doen.

Sommige fanatieke pornokijkers vinden hun gewone partner zelfs onaantrekkelijk, omdat ze er niet uitzien als pornosterren, omdat ze zichzelf niet in dezelfde standjes kunnen of willen wurmen of omdat ze niet zo kreunen of hijgen als in de filmpjes. Ze vinden hun eigen seksleven saai en hun verwachtingen over seks, intimiteit en je sekspartner zijn verwrongen.

Sommige fanatieke pornokijkers vinden hun gewone partner zelfs onaantrekkelijk, omdat ze er niet uitzien als pornosterren, omdat ze zichzelf niet in dezelfde standjes kunnen of willen wurmen of omdat ze niet zo kreunen of hijgen als in de filmpjes.

4: Het voelt als een verslaving

Ook aan je gevoelsleven kun je merken dat je pornogedrag problematisch wordt. Gevoelens van woede, schaamte, eenzaamheid, onrust en prikkelbaarheid komen allemaal relatief vaker voor bij mensen die extreem veel porno kijken. Deze mensen hebben ook vaak moeite met slapen of relaxen, omdat ze altijd bezig zijn met hun volgende ‘fix’.

Ook hebben ze het onbestemde gevoel dat ze geen controle over hun pornogebruik hebben. Pornokijken is iets dwangmatigs, iets wat moet gebeuren om weer verder met de dag te kunnen. Als ze klaar zijn, voelen ze zich vaak schuldig en vies, tot de volgende keer dat de drang weer boven komt drijven. Het vóelt als een pornoverslaving en dat is wat telt.

Wat kun je doen tegen een ‘pornoverslaving’?

Dus tja, eigenlijk is het relatief simpel. Of je nu wel of niet van een pornoverslaving kunt spreken, je hebt een probleem als je kijkgedrag je belemmert in je relaties en je dagelijks leven. Als je je werk of studie laat versloffen omdat je continu op jacht bent naar pornofilmpjes. Of als je niet meer intiem kunt zijn met je partner omdat je alleen nog maar opgewonden raakt van pure porno.

Bij een pornoverslaving gaat het er niet om dat je stopt met kijken. Als je porno bijvoorbeeld gebruikt om stressvolle situaties aan te kunnen, heeft het weinig zin om rigoureus met porno te kappen. Porno is namelijk niet het probleem, dat is de stress. Probeer in zo’n geval dus te achterhalen waar de stress vandaan komt en pak de wortels van je probleem aan. Meer naar buiten, meer sociale contacten en meer meditatie kan ook helpen.

Schaam je niet en zoek hulp!

Lukt het je niet om op eigen kracht je pornoverslaving in de kiem te smoren? Schaam je vooral niet en zoek hulp bij een psycholoog of sekstherapeut. Zij kunnen je helpen om je relatie met porno te begrijpen en strategieën te ontwikkelen om met onderliggende psychologische problemen om te gaan.

Nogmaals, porno is in zichzelf een onschuldig en plezierig tijdverdrijf. Prima als je het kijkt en niets om je voor te schamen. Net zoals je je niet hoeft te schamen wanneer de balans naar de verkeerde kant doorslaat. Laat je helpen, zodat je uiteindelijk een gezonde relatie met porno, je partner en je seksleven ontwikkelt!