Valentijnsdag en polygame relaties: hoe raakt niemand gekwetst?

Rode rozen, chocoladeharten en een kaartje vol liefdeswensen op de mat. Voor de meeste mensen is Valentijnsdag een dag die je viert met the one and only. Maar wat als je niet zo gelooft in monogamie? Als je niet één maar meerdere lovers hebt? Met een polygame relatie wordt die veertiende februari opeens een tikkeltje ingewikkelder.

De Hallmark-selectie en de mierzoete reclames liegen er niet om. Valentijnsdag vier je monogaam: met zijn tweetjes bij flakkerend kaarslicht met een goed glas wijn achter de kiezen. En met kaartkreten als ‘de enige, echte’, ‘jij bent mijn alles’ en ‘jij en ik samen’ zou je denken dat de wereld om duo’s draait.

Wat is een polygame relatie?

Maar zo’n drie tot vier procent van ons doet het anders. Die kiest voor een polyamoureuze relatie. Wat dat is? Dat is een relatievorm waarbij partners elkaar de vrijheid geven om met anderen intieme relaties aan te knopen. Dat is dus wat anders dan een open relatie die meer om seks draait, zonder dat daar per se warme of liefdevolle gevoelens bij komen kijken. Bij een polyamoureuze relatie heb je liefdesrelaties met meerde mensen tegelijkertijd.

Scheve schaats

Voor verreweg de meeste mensen is zo’n polyamoureuze relatie nog een ver-van-mijn-bed-show, maar volgens onderzoekers is de strikt monogame relatie al een tijdje op zijn retour. Zo stelt Elisabeth Sheff, relatiecoach en schrijver van verschillende boeken over polygame relaties, dat zo’n twintig procent van de heteroseksuele mensen op een bepaald moment van hun leven in een niet-monogame relatie verkeert. Dat percentage stijgt wanneer je de LGBTQ+-gemeenschap erbij op zou tellen. De meest voorkomende reden dat mensen even niet monogaam zijn? Dat is natuurlijk vreemdgaan. Zo rijdt een kwart van alle Nederlandse mannen én vrouwen wel eens een scheve schaats.

En dat wordt maatschappelijk gezien meestal sterk veroordeeld. In traditionele relaties is geen ruimte voor gescharrel en vreemdgaan is een vorm van hoogverraad jegens de gevoelens die je voor je vaste partner zegt te hebben. We gaan ervan uit dat we niet meer naar een ander mogen verlangen wanneer we eenmaal onder de pannen zijn, maar uit de cijfers blijkt dat dit een tikkeltje lastiger, en onrealistischer is, dan we zouden willen. Want waar de meeste mensen vreemdgaan afkeuren, kan meer dan een kwart van ons de verleiding op een gegeven moment tóch niet weerstaan. Moeten we die vreemdgangers met pek en veren de stad uitjagen of mogen we er met zijn allen best wat milder naar kijken?

Gezonder en gelukkiger

Dat een scheve schaats rijden een vrij natuurlijk fenomeen is, bleek al uit promotieonderzoek van de Nederlandse socioloog Bram Buunk uit 1980. Hij verdiepte zich in intieme relaties met derden en ontdekte bovendien dat koppels die openlijk een polyamoureuze relatie aangingen minstens zo gelukkig waren als koppels in een traditionele relatie. Natuurlijk, slechts een paar procent van de bevolking kiest voor zo’n relatie, maar die paar procent bevalt het ondertussen wél prima.

Uit een studie van antropologen aan de University of Oklahoma bleek hetzelfde. Mensen met een open relatie bleken minder jaloers en minder teleurgesteld te zijn in elkaar, waardoor de relatie sterker was. Ze waren bovendien gezonder en gelukkiger en waren minder snel geneigd om een relatie te beëindigen, juist omdat ze meerdere geliefden hadden die verschillende behoeften konden bevredigen.

Natuurlijk betekent dat niet dat iedereen stante pede aan het scharrelen moet slaan. Open of polyamoureuze relaties passen niet bij iedereen en ze zijn heus geen enkele reis richting blissville. Maar het betekent wel dat het beeld van zulke relaties mag worden bijgesteld. Het zijn geen relatievormen waarmee je kwakkelende relaties kunt redden. En het zijn ook geen relatievormen die alleen voorkomen bij stelletjes met dominante, seksbeluste mannen en onderdanige vrouwen die alles doen om hun vent te behagen. Het zijn alternatieve vormen van liefde die laten zien dat een monogame relatie niet de enige, zaligmakende keuze hoeft te zijn.

Een polygame relatie met Valentijnsdag: what to do?!

Goed, zo’n polyamoureuze relatie kan dus fantastisch zijn. Maar je kunt je voorstellen dat er rondom feestdagen als Valentijnsdag wel wat haken en ogen aan zitten. Je hebt nu eenmaal meer mensen om rekening mee te houden. Meer mensen die behoefte hebben aan jouw liefde, aandacht en een stevige dosis romantiek.

Dus hoe navigeer je tussen alle verwachtingen? Hoe laat je de ene partner zien hoeveel je van diegene houdt, zonder de andere te verwaarlozen? En hoe beslis je wat, wanneer, waar en met wie? We verzamelden een paar handige tips!

Hoera voor de agenda

We weten natuurlijk niet hoeveel amoureuze relaties je onderhoudt, maar een overzichtelijke agenda is een must. Zodat je goed bij kunt houden wat je wanneer met wie gaat doen en je niet in ongemakkelijke situaties verzeild raakt.

De meest voor de hand liggende optie? Dat is splitten. Ga ontbijten of picknicken met je ene geliefde en spendeer de avond met de andere. Denk ook niet dat je alles in die ene dag moet proppen. Het is prima om de dates te verdelen over de dagen rondom Valentijnsdag. Denk je dat er gemopper van komt? Beetje kinderachtig, maar lootjes trekken blijft een optie.

Ga voor maatwerk

Maak jezelf er niet te makkelijk vanaf door voor iedereen hetzelfde ongeïnspireerde cadeau te kopen. Bedenk wat je uniek, aantrekkelijk en speciaal vindt van elke partner en focus op die dingen.

Houdt een van je partners van zingen of dansen? Ga dan samen naar een karaokeavond of dansles. Is de ander dol op gamen? Hoppa, haal de Playstation maar van stal voor een ongeremde sessie The Last of Us (en als je gamen haat, opteer je gewoon voor een avondje bingen met de HBO-serie).

Een bioscoopbezoekje naar een romantisch kostuumdrama, compleet met high tea, terwijl je zelf meer een actieman bent is ook een manier om het voor die ene lover speciaal te maken. Zo laat je zien dat je je inleeft in diens behoeften en dat je diegene waardeert.

Laat de hiërarchie los

Polyamoureuze relaties hebben vaak een, al dat niet onuitgesproken, hiërarchie. Er heerst het idee dat je een primaire, secondaire en soms tertiaire partner hebt. Simpel gezegd: de relatie die het langst bestaat, of de relatie waarbij je getrouwd bent of kinderen hebt, is de belangrijkste.

Op zich logisch, maar wanneer het om Valentijnsdag gaat, is het natuurlijk minder sympathiek om een strikte rangorde aan te houden. Zorg er daarom voor dat het zo eerlijk mogelijk verloopt en dat je niemand kwetst of achterstelt. Primaire partners hebben op zo’n dag niet automatisch meer recht op je tijd en aandacht dan secondaire of tertiaire partners.

Party, hardy

Geen zwijmeltype? Organiseer dan een feestje en nodig al je lovers, vrienden en familie uit. Hapjes, cocktails, discolampen en karaokemachines, ga gewoon voor the whole shebang en zorg ervoor dat iedereen de nacht van zijn leven heeft.

Extra bonus? Dat je single vrienden ook van de partij zullen zijn en zich deze Valentijnsdag niet voor de tv hoeven te verschansen met ladingen troosteten. Ook leuk: met zijn allen de hort op naar een andere stad of een dagje pretparken.

Cliché, maar waar

Uiteindelijk blijft het de hoeksteen van elke relatie: communicatie, communicatie en nog eens communicatie. Of je nu in een traditionele of een open relatie zit, wanneer je niet met elkaar praat, overlegt en discussieert, kun je de handdoek net zo goed in de ring gooien.

Komt Valentijnsdag eraan en heb je zorgen over de verdeling en de behoeften van iedereen? Praat er dan samen over. En zorg ervoor dat alle partners de kans krijgen om hun verwachtingen helder voor het voetlicht te brengen. Op die manier raakt niemand teleurgesteld en hoeft niemand vertwijfeld af te wachten hoe het op die veertiende februari zal verlopen.

Oké, misschien is het minder romantisch dan een Valentijns-verrassing, maar wanneer je met meerdere geliefden te maken hebt, kom je het verst met openheid. En met een eindeloze voorraad hugs ’n kisses, dat ook.