Wie opende de eerste seksshop ter wereld?

Massageolie, vibrators en eetbare slipjes. Het is nog nooit zo makkelijk geweest om seksspeeltjes te kopen. Online vind je alles wat je nodig hebt én meer. De oorsprong van dit seksueel Walhalla? Die ligt bij de allereerste seksshop ter wereld, genoemd naar de vrijgevochten oprichter, taboebreker en heldin Beate Uhse.

Condooms en ‘huwelijkse hygiëne’

Beate Uhse werd in 1919 geboren in een liberaal gezin in Duitsland. Haar moeder was als eerste vrouwelijke arts behoorlijk vrijzinnig in het geven van seksuele voorlichtingen. Haar emancipatorische gedachtegoed gaf ze aan haar dochter mee.

Zo werd Beate in de jaren dertig een van de weinige vrouwelijke stuntpiloten voor Duitse filmmaatschappijen. Maar omdat ze tijdens de Tweede Wereldoorlog voor de Luftwaffe gevlogen had, mocht ze na de oorlog niet langer de lucht in. Om toch geld te verdienen, besloot ze langs de deuren te gaan om producten aan huisvrouwen te verkopen.

Pamphlet X

Deze huisvrouwen vertrouwden haar toe om te vertellen hoe bang ze waren om in die naoorlogse jaren zwanger te raken. Beate dacht terug aan haar moeders anticonceptiemethoden en maakte een brochure die vrouwen moest helpen hun vruchtbare dagen te herkennen. Deze gids voor periodieke onthouding, Pamphlet X, was het startschot voor een carrière in de seksbranche.

Met de opbrengst van 32.000 verkochte gidsen begon ze in 1951 Beate Uhse Mail Order Co., het postorderbedrijf waarmee ze condooms en boeken over ‘huwelijkse hygiëne’ verkocht. Na tien succesvolle jaren braken de roerige sixties aan en de bijbehorende seksuele revolutie gaf Beate het laatste zetje om haar markt in Duitsland uit te breiden en te versterken. In 1961 opende ze in Flensburg haar fysieke seksshop. Het was de eerste seksshop ter wereld.

Politie en fatsoensregels

In eerste instantie werd de winkel omfloerst beschreven als ‘speciaalzaak voor huwelijkse hygiëne’. Een verstandige zet, want niet iedereen stond te juichen bij het idee van een sexshop. Hoewel de seksuele revolutie al aan de poorten stond te trappelen, waren die vroege jaren zestig nog vooral erg conservatief. Niemand sprak openlijk over seksualiteit en al helemaal niet over lust, verlangen of (zelf)bevrediging.

Die preutsheid leidde ertoe dat de politie regelmatig aan de deur stond, omdat haar winkel in strijd zou zijn met de algemene fatsoensregels. Tegen 1992 waren zij en haar winkel al zo’n tweeduizend keer aangeklaagd. Ook op sociaal gebied werd Beate buitengesloten en beschimpt. Zo weigerde de vereniging van Duitse uitgevers haar op te nemen als auteur en mocht ze zich niet inschrijven voor de lokale tennisclub. Dat laatste deerde haar overigens niet zo. Ze richtte gewoon haar eigen tennisclub op.

Vrouwelijke lustobjecten

Begin jaren zeventig kregen de verworvenheden van de seksuele revolutie pas echt vaste grond onder de voeten. De wetten in Duitsland werden minder streng en de focus verschoof van ‘huwelijkse hygiëne’ naar lust en seksplezier. Zo breidden de catalogus en de sekswinkel zich uit met seksspeeltjes, pikante lingerie en porno. En in de Amsterdamse Kalverstraat opende in 1971 de eerste seksshop met videocabines.

Ook nu waren de tijden niet onverdeeld onbarmhartig. Vooral feministen reageerden kritisch op de objectificatie van vrouwen in pornofilms. Volgens hen was er een duidelijk verschil tussen het ter discussie stellen van traditionele vrouwbeelden en de beelden van de vrouw als lustobject in schmutzige videocabines. De seksuele revolutie ging om seksuele vrijheid, het recht op abortus en voorbehoedsmiddelen en het beslechten van taboes rondom vrouwelijke seksualiteit.

Porno hoorde daar nadrukkelijk niet bij en Beate Uhnes videocabines en pornoverkoop deden dan ook aardig wat feministische wenkbrauwen fronsen.

Pionierswerk

De invloed van Beate Uhse op de hedendaagse seksuele beleving is enorm. Niet alleen richtte ze als vrouw een succesvol bedrijf op, en stond ze aan de wieg van een erotisch imperium van seksshops, ze verspreidde ook tijdschriften en boeken waarin taboes doorbroken werden. Bovenal ging ze vastberaden door met waar ze in geloofde, ondanks alle tegenstand en sociale uitsluiting.

Natuurlijk hadden de feministen een punt als het gaat om de verkoop van vrouwonvriendelijke porno. In die zin was Beate, zoals haar biograaf stelt, misschien meer zakenvrouw dan feminist. Maar we hebben het tegelijkertijd wel aan haar pionierswerk te danken dat we nu vrijelijk kunnen genieten van alles wat seksshops te bieden hebben. Bovendien zijn in haar kielzog wereldwijd duizenden seksshops opgericht door ondernemende vrouwen die de horizon van vrouwelijke seksualiteit willen verbreden.

Een verbroken taboe?

Inmiddels leven we zestig jaar later en zijn seksshops een normaal onderdeel van onze maatschappij geworden. Niemand die nog staat te protesteren bij een sekswinkel en geen politieagent die de openbare zeden in toom komt houden. Het groeiende aantal seksshops laat bovendien zien hoe de cultuur is veranderd en hoe lust en seks geen zaken meer zijn voor gesloten achterkamertjes.

Massaal bezoeken we films als Fifty Shades of Grey en laten we anoniem pakketjes bezorgen met spannende speeltjes om ons seksleven een boost te geven. Anoniem is overigens wel een sleutelwoord, hier. Schaamte is een hardnekkig verschijnsel en stiekem voelt niemand zich echt prettig als de postbode met een pakketje zichtbare vibrators voor de deur staat.

Een scala aan erotische producten

Of is dat ergens ook wel logisch? Los van opduikend conservatisme, is seks misschien spannender als er een zweem van mysterie omheen hangt. Dat we vrijelijk ons lichaam mogen ontdekken en uit duizenden seksspeeltjes onze keuzes kunnen maken, betekent niet dat het niet fijn is dat je dat vanuit het comfort van je eigen huis kunt doen.

Inmiddels zien we seksshops ook wel voor wat ze zijn. Als shops waarin we allerlei producten kunnen vinden die ons helpen ons seksleven te prikkelen en onze seksualiteit te omarmen. Als je nu een online seksshop bezoekt, hoef je je dan ook niet meer te beperken tot een voorbehoedsmiddel, wat massageolie of een simpele vibrator. Er ligt een scala aan erotische producten op je te wachten, of je nu into BDSM bent of eindelijk eens wilt ontdekken of die G-spot echt bestaat. Niets is relaxter dan achter je laptop je seksspeeltjes uitzoeken. Ook dát hebben we aan die allereerste seksshop te danken, die tenslotte eerst als postorderbedrijf in de rosse buurten haar zaakjes deed.

Op die manier blijven seksshops bijdragen aan een open cultuur waarin vrouwen vrijelijk hun seksualiteit kunnen ontdekken. Een cultuur waarin het kopen van een seksspeeltje bovendien net zo normaal wordt als het kopen van een aardappel. En een stukje leuker ook.

Lees ook: de beste high class sextoys voor vrouwen