Leeftijdsdiscriminatie: wat is het en waar merk je het aan?

Zeg eens eerlijk: als jij denkt aan seks tussen ouderen, vind je dat dan een sexy iets? Of krijg je de kriebels van het idee dat opa en oma nog seks hebben? En iets heel anders: als een oudere nieuwslezeres het nieuws presenteert, hoe voel je je daarbij? Leeftijdsdiscriminatie en stereotypes: het komt voor in allerlei vormen en we kunnen er bijna niet omheen. En dat heeft een slechte invloed op onze (seksuele) gezondheid.

Wat is leeftijdsdiscriminatie?

Leeftijdsdiscriminatie (of in het Engels: ageism) is het discrimineren van mensen puur op basis van hun leeftijd. Dit komt veel voor: bijvoorbeeld bij sollicitanten (te jong, te oud), maar ook bijvoorbeeld in de media. Kun jij je nog herinneren dat de afgelopen jaren minimaal zes oudere vrouwen het veld moesten ruimen bij verschillende nieuwsprogramma’s, vanwege hun leeftijd? En dat terwijl oudere mannelijke presentatoren niet weg te denken zijn van de Nederlandse nationale televisie.

Naast leeftijdsdiscriminatie in de media zien we het ook op het gebied van seksualiteit. Oudere mensen worden vaak gezien als niet-seksuele wezens die geen seks (zouden moeten) hebben. Toch is 40% van de mensen tussen de 65 en 80 jaar actief, blijkt uit onderzoek van de University of Michigan. Wel is er een groot verschil tussen getrouwde personen en ongetrouwde personen: zo zou 68% van de getrouwde mannen boven de 70 nog seks hebben, maar maar 12% van de ongetrouwde vrouwen van dezelfde leeftijd.

Sexy zilveren vos en de cougar

Als een artikel over seksualiteit gepaard gaat met een foto, dan is dit zelden van een ouder stel. En als het wel een oudere persoon bevat, dan is dit vaak in de vorm van een relatief nieuw stereotype. Sinds het nieuwe millennium zijn de sexy silver fox (de sexy, oudere man), MILF (mom I’d like to fuck) of de cougar (een oudere vrouw met een jonge man) niet meer weg te denken uit het medialandschap. Denk bij silver foxes bijvoorbeeld aan George Clooney, Patrick Dempsey, Pierce Brosnan en Jeffrey Dean Morgan, om maar wat namen te noemen. Bij een cougar denk je bijvoorbeeld aan Heidi Klum, met haar veel jongere echtgenoot Tom Kaulitz of aan Demi Moore en de zestien jaar jongere Ashton Kutcher.

Stereotypes in de media

In Sex and the City komen beide stereotypes aan bod: Samantha gaat aan de haal met de sexy, jonge Smith Jerrod en Mr. Big trouwt juist met de veel jongere en beeldschone Natasha. In Home Again sekst Alice (Reese Witherspoon) met de veel jongere Harry (Pico Alexander) en in The Bold Type valt Richard (check hem uit, de onweerstaanbare Sam Page) voor de 15 jaar jongere Sutton (Meghann Fahy). En het beroemdste voorbeeld van de MILF is misschien wel Stifler’s mom (Jennifer Coolidge) in American Pie.

Leeftijdsdiscriminatie in de media: ouder, maar jeugdig

Eén ding is altijd hetzelfde: zowel de heren als dames op leeftijd in films en series zien er nog jeugdig en sexy uit. We zien geen hangbillen en andere losse vellen. En hoewel we rimpels bij George sexy vinden, zien we ze liever niet in Jennifer Aniston. Daarover gesproken: viel het jou ook op dat tijdens de Friends reunie de mannen allemaal duidelijk 20 jaar ouder waren, maar de vrouwen niet? Voor vrouwen lijkt nog altijd te gelden dat we jong, rimpelloos en strak moeten blijven, terwijl mannen het verouderingsproces lijken te omarmen.

Ook in advertenties zijn senioren ondervertegenwoordig. En wanneer ze wel worden afgebeeld, dan hangt dit vrijwel altijd samen met het product, zoals gehoorapparaten, verzekeringen en pensioenen. Toch vindt er een verschuiving plaats: verschillende sportmerken kiezen voor senioren in hun advertenties en ook bij de oer-Hollandse HEMA zie je tegenwoordig ouderen in ondergoed in de folder staan.

Leeftijdsdiscriminatie zorgt voor problemen

Minder seksuele activiteit

Er is een gevaar in het constant porteteren van stereotypes. Het zorgt ervoor dat oudere mensen daadwerkelijk minder geïnteresseerd raken in seks en dat ze steeds minder seksueel actief zijn. En dat terwijl seks iets natuurlijks en gezonds is, voor volwassenen van elke leeftijd. Kort gezegd: seksueel gedrag wordt verschillend geaccepteerd in verschillende leeftijdsgroepen. Door ouderen te portretteren als niet-seksuele wezens, is het voor hen ook lastiger om zich seksueel uit te drukken. Het kan gezien worden als immoreel of vies, terwijl seks voor jongere mensen de norm is.

Gevaren voor de gezondheid

Ook bij de promotie van veilige seks richt zich bijna nooit op ouderen. Hierdoor groeit het aantal hiv-besmettingen onder ouderen. Vanwege hun leeftijd komt het voor dat klachten worden gezien als ouderdomskwaaltjes, waardoor de diagnose pas later komt en de ziekte al verder gevorderd is. In 2017 was 18% van alle mensen met hiv ouder dan 50 jaar.

Lees ook: Testen op corona is normaal, maar testen op soa’s?

Problemen in de zorg

In verzorgingstehuizen kan de behoefte aan seks worden gezien als iets lastigs. Regels rond seksualiteit en intimiteit ontbreken vaak in regelementen van zulk soort zorginstellingen.

Daarnaast voelen veel mensen van de LGBTIQ+ community zich gedwongen om hun identiteit te verhullen als ze iets nodig hebben van het zorgsyteem. Denk bijvoorbeeld aan rechten binnen een familieverband (zoals het erven van een huis, verzekeringen en voogdij over kinderen). Of sociale bescherming, waarbij ze aanspraak kunnen maken op het nabestaandenpensioen. Maar ook sociale uitsluiting door personeel en medebewoners in zorginstellingen horen daarbij.

Seks als je ouder wordt: hoe blijft het leuk?

De ouderdom komt met gebreken, maar is dat op seksueel vlak ook zo? Dat kan, maar vaak is er best iets aan te doen. Lichamelijke problemen kunnen zowel bij mannen als vrouwen ontstaan. Dit zijn de meest voorkomende.

• Vaginale droogheid: hoe ouder een vrouw wordt, des te minder oestrogeen wordt er aangemaakt door haar lichaam. Dit zorgt ervoor dat de slijmvliezen in de vagina droger worden en dit zorgt voor vaginale droogheid. Dit ontstaat vaak in of na de menopauze. Je kunt dit oplossing door glijmiddel te gebruiken. Onderschat de kracht van een goed voorspel ook niet. Vrouwen hebben meer tijd om opgewonden te raken en op latere leeftijd duurt dat vaak nog wat langer.
• Impotentie: mannen krijgen hier op latere leeftijd vaak last van. Het kan ervoor zorgen dat je lastiger een erectie krijgt of dat deze niet aanhoudt. Als het regelmatig gebeurt, dan is het verstandig om dit met de huisarts te bespreken. Hij kan erectiepillen, zoals Viagra, voorschrijven. Je kunt ook eerst proberen om natuurlijke erectiepillen te gebruiken.
• Meer of minder zin in seks: het kan lastig zijn om elkaar tegemoet te komen als één persoon veel meer zin heeft in seks dan de ander. Sommige vrouwen willen veel vaker vrijen als ze hormoontherapie krijgen tijdens de menopauze, bijvoorbeeld. Door goed met elkaar te communiceren zijn bovenstaande en andere problemen te tackelen. Communicatie is belangrijk voor elk stel: het zorgt ervoor dat jullie beter begrip op kunnen brengen voor elkaars verlangens en eventuele problemen.