Polyamorie: wat is het en hoe laat je het werken?

You Me Her, Unicornland, Wanderlust: steeds meer tv-series ontdekken het fenomeen nonmonogamie en in het bijzonder polyamorie. Stel dat jij getrouwd bent, maar je krijgt ook gevoelens voor een collega. In een monogame relatie is dit vragen om problemen. Maar in een polyamoureuze relatie hoeft dit niet het geval te zijn. Wat is polyamorie precies en hoe kun jij van jouw polyamoureuze relatie een succes maken? Wij vertellen je er alles over.

Wat is polyamorie?

Bij polyamorie heb je een liefdevolle relatie met meer dan één persoon. Het is het tegenovergestelde van een monogame relatie. Er zijn vele verschillende soorten polyamoureuze relaties. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk dat één van beide partners een relatie heeft met een ander, maar het is ook mogelijk dat jullie beiden een relatie hebben met diezelfde derde persoon of allebei een vriend of vriendin naast jullie relatie hebben. Polyamorie heeft niks met vreemdgaan te maken.

Uit onderzoek uit 2016 in de VS blijkt dat maar liefst één op de vijf Amerikanen wel eens deel heeft genomen aan een niet-monogame relatie. En nog meer mensen (31% van de vrouwen, 38% van de mannen) staat open voor een relatie waarbij meerdere mensen betrokken zijn.

Als je een polyamoureuze relatie hebt, dan wil dat niet zeggen dat je ongestoord met iedereen naar bed kunt gaan. De relatie draait om een emotionele verbinding en is dus geen vrijbrief om zomaar met allerlei mensen te slapen. Wil je dit wel graag, met goedkeuring van je partner, dan is een open relatie waarschijnlijk meer geschikt voor jullie.

Begrippen binnen de polyamorie

Het is belangrijk om je te beseffen dat er vele vormen zijn van polyamorie. Het is niet in ijzer gegoten wat wel of niet kan. In polyamoureuze relaties kom je onder andere de volgende termen tegen:

Triade/triangle

Een triade is een driehoeksrelatie tussen drie personen, zoals je bijvoorbeeld ziet in de serie You Me Her. Alle drie personen hebben een emotionele band en relatie met elkaar.

V-relatie

Bij deze vorm heeft één iemand een relatie met twee personen. Deze twee personen hebben daarentegen geen liefdesrelatie met elkaar.

Primaire, secundaire en tertiaire relaties

Binnen een polyamoureuze relatie is het (soms) mogelijk om een onderscheid te maken tussen primaire, secundaire en tertiaire relaties. Deze begrippen gebruik je vooral om voor jezelf aan te geven wat voor jou het belangrijkst is. Een primaire relatie is de meest sterke verbinding tussen twee mensen. Denk bijvoorbeeld aan een echtpaar met kinderen of een stel dat al jaren samenwoont en elkaar als familie beschouwd. Mocht je ooit moeten kiezen voor één geliefde, dan is je primaire relatie degene waarvoor je kiest. Een secundaire relatie kan bijvoorbeeld de vriend of vriendin zijn met wie je – naast je huwelijk – een relatie hebt. Tot slot is er de tertiaire relatie. Deze relatie is het minst belangrijk of is het minst lang aan de gang.

Voor een primaire relatie hoef je overigens niet per se in één huis te wonen. Het is heel goed mogelijk om een intense relatie te hebben met iemand met wie jij niet samenwoont. Ook is het mogelijk om met drie personen een primaire relatie te hebben. Polyamoristen proberen zoveel mogelijk gelijkwaardig aan elkaar te zijn.

Mono-polyrelatie

In deze relatie is één persoon polyamorist, terwijl de ander monogaam is.

Jalief

Deze term betekent het tegenovergestelde van jaloezie. Jalief is dus het gevoel dat je oprecht blij bent voor je partner dat hij of zij het geluk heeft gevonden bij een andere geliefde.

Polynieuwsgierig

Als jij niet zeker weet of je een polyamorist (poly) bent, maar daar graag achter wilt komen, dan ben je polynieuwsgierig.

Hoe zorg je ervoor dat een polyamorie relatie werkt?

Als je denkt dat een polyamoureuze relatie iets voor jullie kan zijn, dan is er niks op tegen om het eens te proberen. Met onderstaande tips zorg je dat deze relatievorm ook voor jullie werkt.

Communicatie

Polyamorie is ingewikkeld en het belangrijkste is dan ook – zoals bij elke andere relatievorm – om goed met elkaar te communiceren. Daarnaast is het belangrijk dat jullie beiden achter deze relatievorm staan. Dat ontdek je vooral door het te proberen.

Zorg voor balans

Alles wat nieuw is, is spannend. Dus als jij net een nieuwe partner hebt naast je bestaande relatie, dan is het een uitdaging om de balans goed te houden. Zorg er dus voor dat als je thuis bent bij je primaire partner, je voldoende aandacht besteed aan hem of haar. Voorkom dat jij hele avonden zit te dagdromen, te appen, te bellen of te mailen over of met je secundaire partner.

Maak duidelijke afspraken

Maak goede afspraken met elkaar over de do’s en don’ts binnen jullie polyrelatie. Natuurlijk kunnen deze veranderen naar verloop van tijd, maar houd je tot die tijd aan de gemaakte afspraken. Denk bijvoorbeeld aan beschermde seks, het meenemen van de partner naar jullie huis, het wel of niet afspreken met de secundaire partner op belangrijke feestdagen, met zijn allen slapen als jullie kinderen thuis zijn, enzovoort. Bespreek alles waar jij je wel of niet prettig bij voelt.

Maak er geen wedstrijd van

Als jouw partner een tweede partner heeft en jij niet, dan kan dit een beetje wringen. Toch is het niet de bedoeling dat je vervolgens al jouw tijd doorbrengt op datingapps om ook iemand te vinden. Het is per slot van rekening geen wedstrijd.

Trek je niks aan van wat anderen zeggen

Een monogame relatie wordt door veel mensen gezien als de norm. Een polyamoureuze relatie zal helaas voor veel mensen reden zijn om hun mening te verkondigen. Trek je er niks van aan! Het gaat erom dat jij en je partner gelukkig zijn en dat jullie samen voor deze relatievorm kiezen. Een man is niet minder mannelijk als zijn vrouw ook nog een andere vriend heeft en een vrouw is geen slet omdat ze twee vriendinnen heeft. Het is natuurlijk het prettigst als je vrienden en familie je relatie(s) accepteren, maar dit kun je niet afdwingen. Je kunt wel vertellen waarom jullie voor deze relatie kiezen.

Verschil polyamorie en andere relaties

Polyamorie en een open relatie

Waar een open relatie vaak draait om seks, is er bij een polyamoureuze relatie meestal sprake van een intieme, liefdevolle relatie. Wat bij beide soorten relaties belangrijk is, is openheid en duidelijke communicatie. Vaak weten vrienden en familieleden (dus ook de kinderen) van polyamoristen wat voor relatie het koppel heeft. De andere partners komen ook thuis. In een open relatie komen de secundaire partners over het algemeen niet thuis. Een groot verschil is dat mensen in open relaties een duidelijke primaire partner hebben: degene met wie ze al samen waren voordat er een andere partner bij kwam. Bij polyamoristen is deze grens vager: men probeert gelijkwaardig aan elkaar te zijn.

Polyamorie en polygamie

Polygamie houdt in dat een man is getrouwd is met meerdere vrouwen (polygynie) of een vrouw met meerdere mannen (polyandrie). Vaak wordt ook als verschil genoemd dat polygamie een rationele verbinding is, terwijl het bij polyamorie om een emotionele verbinding gaat. Een polygame relatie komt vooral voor binnen bepaalde geloven. Mormonen geloven bijvoorbeeld in polygame relaties. Ook binnen de islam komt polygynie voor. In Nederland en België is polygamie verboden. Maar het is wel mogelijk om in Nederland een polygaam samenlevingscontract aan te gaan.

Polyamorie en swingen

Swingen is vaak gebaseerd op een seksuele relatie en niet op het ontwikkelen van een emotionele band. Hoewel het verschil tussen swingen en een open relatie niet duidelijk te definiëren is, is een open relatie vaak langdurig en is swingen eenmalig of van korte duur. Polyamoristen zijn anders dan swingers, omdat zij zoeken naar een langdurige, emotionele band met de andere partner. Net als bij open relaties hebben swingers een duidelijke primaire partner.

Tips van polyamoristen

Op internet is veel te vinden over polyamorie. En wie kan je nou beter tips geven over polyamoureuze relaties dan polyamoristen? Dit zijn dingen die zij hebben geleerd tijdens hun relaties.

Katie (28): “Je leert waarom je jaloers bent en hoe jij daar op de juiste manier mee om kunt gaan. Jij leert ook om te accepteren dat er nooit één persoon aan al je eisen kan voldoen en dat dat oké is.”

Jeff: “Gebruik een condoom.”

Sheldra (45): “Eerlijkheid is essentieel in elke relatie.”

Carly (31): “Niet één relatie kan succesvol zijn, als je buiten de relatie geen mensen hebt die je steunen. Mensen die je misbruiken isoleren je niet voor niets direct van je sociale netwerk. Diepe vriendschappen geven je de ruimte om te praten over dingen die in je relatie voor conflicten zorgen en na te denken over oplossingen.”

Ky (24): “Je leert omgaan met jaloezie en het accepteren van de behoeftes van de ander. Je accepteert wat zij nodig hebben en willen, zonder te proberen om ze in jouw hokje te duwen.”

Robin (29): “Het is belangrijk om zo eerlijk en respectvol mogelijk te zijn tegen je partner, hoe moeilijk dat soms ook is, helemaal als de waarheid de ander kan kwetsen. Je partner kan eventueel werken aan een oplossing en hij of zij zal je integriteit waarderen.”

Anon (37): “Voor een gelukkig relatie is het belangrijk om onafhankelijk en autonoom te zijn.”