Consensuele non-monogamie, kan het werken?

In de westerse samenleving zijn we geneigd om de monogame relatie als norm te zien. Alles wat daarvan afwijkt is eigenlijk niet oké. Als je de behoefte hebt om intiem te zijn met een ander is er ongetwijfeld iets mis met je relatie. Jammer, want weten dat er meer mag dan enkel die monogame relatie, zou velen de ademruimte geven om te onderzoeken wat ze zelf zouden willen.

Er zitten absoluut voordelen aan een volledig monogame relatie: je ervaart een ogenschijnlijke zekerheid van je relatie, het is regelmatig minder complex en als er kinderen komen dan is er tenminste zekerheid over wie de ouders zijn. Maar het feit of je een monogame of een consensuele non monogame relatie (een relaties waarbinnen consensus is, instemming is, over het hebben van relaties  dan wel contacten met andere mensen dan je partner) hebt, zet helemaal niets over de kwaliteit van je relatie.

Sterker nog, stellen die op een goede manier een non monogame relatie weten vorm te geven, hebben in de basis juist een goede relatie: Ze communiceren duidelijk, weten wat ze van elkaar verwachten, staan stil bij eigen behoeften, bespreken hun gevoel, durven zich kwetsbaar op te stellen en zijn vergevingsgezinder.

Monogamie v.s non-monogamie

Als we het hebben over monogame relaties, dan beschrijven we relaties waarin er exclusiviteit is tussen beide partners. Er wordt verwacht dat beide partners zich enkel en alleen op elkaar richten in de zin van intimiteit, affectie en seksualiteit. Monogamie overheerst het beeld waar wij mee opgroeien over hoe relaties gevormd worden. Een monogamie relatie biedt een zekere zekerheid: jij en ik horen bij elkaar. Mijn kinderen zijn van jou. Wij weten wat we van elkaar kunnen verwachten. Jij en ik zijn op elkaar aangewezen.

Monogamie is echter niet over de hele wereld de norm. Zeker als je terugkijkt in de geschiedenis zien we allerlei vormen van non-monogamie terugkomen. Non-monogamie beschrijft allerlei soorten relaties waarbij die exclusiviteit zich niet tot de partners beperkt, althans, niet op alle vlakken. Er is namelijk een enorme diversiteit van relaties waarbij er sprake is van non monogamie. Sommigen identificeren zich met het hebben van een open relatie, anderen met polyamorie. Sommigen vallen onder de beschrijving van swingers, terwijl anderen zich liever met niets identificeren en vooral keuzes willen en mogen maken naar wat goed voelt op dat moment; zo kunnen ze bijvoorbeeld wel intieme relaties aangaan met anderen als dit zo uitkomt, maar geven ze elkaar geen vrijbrief om seks te hebben met vreemden. Sommige stellen geven hun relatie altijd vorm op een non-monogame manier, terwijl anderen veel meer fases kennen waarin ze afwisselend wat meer op elkaar gericht zijn en soms op anderen. Oftewel: de diversiteit is enorm als je het hebt over consensuele non-monogamie.

Emotionele monogamie

De interpretatie van monogamie is voor een ieder anders. Het is goed om hier bewust bij stil te staan voor jezelf en je partner. Een interpretatie van monogamie is bijvoorbeeld emotionele monogamie: dit omschrijft een situatie waarbij er op het gebied van gevoelens en het aangaan van een emotionele verbinding wel monogamie is. Daarbij is er enkel ruimte voor de partners in het aangaan vaan een emotionele relatie. Dit hoeft echter niet direct iets te zeggen over de invulling van de seksuele behoeften. Zo kan er een relatie bestaan waarbij er wel ruimte is voor seksuele vrijheden, terwijl er absoluut geen ruimte is voor het aangaan van een emotionele relatie met een ander.

Initieer een andere relatievorm

Heb jij er wel eens over nagedacht hoe het zou zijn om ook eens seks met een ander te mogen hebben, of ronduit te mogen flirten zonder dat je partner jaloers zou worden? Of dat je naast jouw geliefde, ook een andere geliefde zou mogen hebben? Voor heel veel mensen klinkt het belachelijk, juist ook omdat we zo zijn opgevoed met die monogame relatie. Maar bij anderen zal het ook nieuwsgierigheid opwekken, en ben je niet ook trouw aan je partner als je samen op onderzoek uit gaat?

Vooral omdat we nu veel meer tijd met onze partner door brengen, onze eigen behoeften ineens veel sterker aanwezig zijn én omdat er nu geen druk is om er ook naar te handelen (aangezien we toch geen anderen mensen actief kunnen opzoeken): ga het gesprek eens aan. Gewoon op een nieuwsgierige en onderzoekende manier.

Waar je rekening mee moet houden

Het open gooien van je monogame relatie is helaas niet zo eenvoudig als dat het lijkt. Het is niet zomaar vreemdgaan met toestemming. Het is een complex geheel waarbij je ook de onzekerheid ervan goed moet kunnen verdragen. Je weet nooit precies hoe het loopt. Veel stellen onderschatten het. Het hoeft geen hogere wiskunde te zijn, maar als je er te naïef in gaat, of vanuit een slechte basis relatie, kan het je relatie kosten.

Basis moet goed zijn

Wat je moet weten is het volgende: De basis van jouw eigen relatie moet goed zijn. Het mag best zijn dat je bijvoorbeeld dingen mist, die je zou kunnen ‘aanvullen’ vanuit het contact met een ander, maar de basis moet goed zijn. Steady. Liefdevol. Vanuit die positie kan het opzoeken van vrijheden een enorme toegevoegde waarde voor je relatie zijn. De basis voelt dan wellicht zelfs nog fijner: jullie kunnen dit samen delen.  Doe je het om je eigen relatie beter te maken, omdat deze eigenlijk niet fijn genoeg voelt, dan moet je eerst aan de basis werken. Het gebeurt slechts zelden dat een minder goede basis, ineens veel beter wordt als je contacten met anderen aangaat.

Trial and error

Het is een proces van trial and error waarbij je vervelende, onprettige of ongemakkelijke situaties mee zal maken, om zo te leren wat je wel en niet wil. Het is dan ontzettend belangrijk om het hier samen over te hebben. Bespreek van te voren goed wat je verwacht, nog voordat je ernaar handelt. Voor de meeste stellen is het een jarenlang fluctuerend proces voordat ze de balans vinden. Het kan ook zijn dat je het ene moment wel de behoefte hebt aan iets, of het helemaal oké vindt als je partner een bepaalde behoefte heeft, maar dat dit even later toch niet meer goed voelt. Communication is key! Ontbreekt het hieraan? Dan zal dit een heel nadelige impact op je relatie hebben.

Wat zijn jouw behoeften?

Ook is het goed om na te gaan wat jouw behoeften zijn: wil je echt een volledige relatie erbij? Heb je behoefte aan seksuele ervaringen met anderen? Zijn er seksuele voorkeuren die je met je partner onvoldoende kan ervaren? Heb je behoefte aan intimiteit of aan emotionele gesprekken?  Of wil je gewoon lekker flirten en de seksuele aantrekkingskracht met iemand kunnen beantwoorden zonder dat dit gevolgen heeft voor je relatie? En zo zijn er overigens nog tal van behoeften die jou kunnen motiveren. Voor sommigen geldt dat die behoeften heel erg gaan over het samen ontdekken van nieuwe dingen, terwijl anderen gaan over jouw eigen behoeften. Welke behoeften jou en je partner motiveren hoeven niet precies overeen te komen. Daar mag verschil in zitten. Als je last hebt van de motivatie van je partner, probeer het dan in ieder geval nieuwsgierig te onderzoeken, waarom het diens motivatie is, maar ook waarom jij er last van hebt: waarom zouden jouw behoeften, jouw motivatie, beter zijn dan die van de ander?

Blijf bij je gevoel

Blijf bij jezelf! Ga geen capriolen uithalen omdat je partner dit zo graag wil. Je kan uiteraard wel nieuwsgierig zijn en het toch doen, maar ga geen harde grenzen van jezelf over. Blijf je gevoel voelen. En je intuïtie heeft het regelmatig bij het juiste eind, dus maak hier gebruik van. Je intuïtie of onderbuikgevoel is trouwens wat anders dan jaloezie, waarbij er onderscheid gemaakt kan worden tussen hele gezonde jaloezie (als indicatie dat er iets niet helemaal gaat zoals dat jij het graag zou willen), en extremere vormen van jaloezie. Deze laatste vorm is vrijwel altijd ongegrond en destructief voor je relatie. Begin dan niet aan een non-monogame relatie, tenzij je jezelf wil uitdagen en wil leren om meer te verdragen, en zo juist te leren om minder jaloezie te voelen. De andere vorm van jaloezie, is hartstikke gezond en mag er zijn. Ook al kies je er zelf voor om je partner wat meer vrijheid te geven.

Mogen genieten en liefhebben

In de perfecte wereld zou iedereen zijn relaties vorm mogen geven zoals ze zelf willen. Voor sommigen betekent dit een monogame relatie, waarbij ze al hun liefde, seksualiteit en affectie op hun partner richten. Bij anderen is het een meer open vorm. Het zou prachtig zijn als we eenieder die vrijheid geven, ook al begrijpen we het niet altijd vanuit onze eigen behoeften. Het idee dat iedereen mag genieten en mag liefhebben op een eigen manier, klinkt zoveel liefdevoller dan hoe de werkelijkheid er nu uit ziet.

Lees ook: column: monogamie als heilige graal